Macrons nieuwe lente

Een nieuwe lente, een nieuw geluid. In Frankrijk gaat dat dit jaar gepaard met stakingen, bezettingen en demonstraties. Nogal ironisch in het herdenkingsjaar van Mai 68. Toch lijkt de Macron zich hier weinig druk over te maken. Strooiend met mooie woorden en vergezichten voert hij zijn ambitieuze hervormingsplannen stap voor stap door. Daarbij weet hij zich nog altijd gesteund door de publieke opinie, ondanks protesten vanuit verschillende sectoren.

Diverse sectoren gooien de kont tegen de krib, uit onvrede met de door de regering-Philippe afgekondigde hervormingsmaatregelen. De Franse spoorwegen, die hun bevoorrechte arbeidsvoorwaarden zien aangetast, gaan tot de zomer enkele dagen per week plat. De piloten van Air France eisen meer loon. Studenten van diverse universiteiten zijn in verzet tegen de plannen om te selecteren aan de poort van de universiteit, en hebben een handvol faculteiten bezet.

De nieuwe Asiel- en Immigratiewet, verkocht onder het mom procedures te versnellen, maar in de praktijk een aanscherping van bestaande regelgeving, leidt tot veel ongenoegen – zelfs in de rangen van regeringspartij La République En Marche. Dissidente geluiden binnen de LREM-fractie worden door chief whip Richard Ferrand de kop ingedrukt – Macron is als de dood dat er, net zoals onder Hollande die werd tegengewerkt door de ‘frondeurs’ binnen zijn eigen Parti Socialiste, een dissidente vleugel opstaat.

Vooralsnog houdt Macron koers: recht zo die gaat. Zijn hervormingsprogramma werkt hij met zijn regering punt voor punt af. Lastige dossiers jaagt hij via ‘ordonnances’ door het parlement: wetten worden eerst aangenomen, en vervolgens achteraf door het parlement besproken. Maar zolang er geen convergentie optreedt tussen de verschillende sectoriële onrusthaarden, is er eigenlijk ook geen vuiltje aan de lucht. Vooralsnog staat de publieke opinie achter de jonge, energieke president.

Frans-Duitse as of Berlijnse muur?

Macron heeft steevast verkondigd: hervormingen in Frankrijk staan niet los van hervormingen in Europa. Zo voortvarend als hij in eigen land te werk gaat, zo stroperig verloopt de implementatie van zijn ideeën in Europa. Op 19 april was Macron op bezoek in Berlijn. De band met Berlijn is allerhartelijkst, en net zo zakelijk. De Franse president en de Duitse bondskanselier kunnen goed met elkaar overweg, zoveel is duidelijk. Of dat ook tot een hernieuwd verstevigde Frans-Duitse as zal leiden, is overigens zeer de vraag. Met Merkel besprak hij diverse Europese dossiers waaronder Defensiezaken, migratieproblematiek en met name de Eurozonehervorming, maar op dit laatste prangende dossier is nog geen echte vooruitgang geboekt. Beide leiders spraken een ‘feuille de route’ af, zetten de besprekingen voort en broeden op een gemeenschappelijk plan, dat ergens komende weken wereldkundig zal worden gemaakt, in elk geval in aanloop naar de Europese top in Brussel aanstaande juni.

Over de inhoud wordt volop gespeculeerd. Zeker is dat de door Macron met veel bravoure aangekondigde hervormingen van de Eurozone, met onder meer een minister van Financiën en een parlement, inmiddels op een Berlijnse Muur te pletter zijn geslagen. Merkels politieke positie is de afgelopen maanden enigszins verzwakt door het langdurige coalitievormingsproces, de opmars van de AfD in het parlement, en groeiende onrust in de CDU-CSU fractie. De bevlogen Europese herstructureringsplannen van de Franse president zijn momenteel een brug te ver. Wellicht moeten we zelfs wachten tot komend najaar, de verkiezingen in de belangrijke deelstaat Beieren, en een goede uitslag voor de CSU, voordat de Bundeskanzlerin steviger in de onderhandelingen stapt. Als alternatief voor een structurele Eurozonehervorming zoemen ook berichten rond over het optuigen van het Europese noodfonds tot een Europees Monetair Fonds (EMF).

Mooie woorden

Her en der is in medialand – niet alleen in de Franse pers – nu eens besmuikt dan weer smalend gereageerd op hetgeen Macron, zelfverklaard modernisator en vernieuwer, in het afgelopen jaar inzake Europa concreet voor elkaar heeft weten te boksen. Zijn hoogdravende retoriek en ideële vergezichten, uitgedragen in de toespraken in de Sorbonne en in Athene afgelopen najaar, blijken vooralsnog vooral woorden.

Maar toch is deze kritiek niet helemaal terecht. Met Macron is een president in het Élysée gekozen die er een duidelijke visie op nahoudt, niet schroomt met vergezichten te strooien, en hamert op een nieuw Europees verhaal. Tegenover het Europees parlement in Straatsburg verklaarde hij geen ‘slaapwandelaar’ te willen zijn. Hij toonde zich kritisch op het groeiende populisme en nationalisme in diverse Europese landen; verklaarde niet te geloven in autoritaire democratieën maar in de autoriteit van democratie. Mooie woorden, maar die zijn de president wel toevertrouwd. Thuis in Frankrijk denken stakers, bezetters en demonstranten hier heel anders over.