Eindelijk een geschiedenis van onze gemeenteraden

Hoe vanzelfsprekend het ook lijkt, van sommige instituties ontbreekt of ontbrak vaak nog een goed geschiedkundig overzichtswerk. Over de Tweede Kamer verscheen bijvoorbeeld pas in 2015 een dergelijk boek. Binnenkort is dat ook het geval voor onze gemeenteraden.

Wetenschappers uit diverse disciplines belichten allerlei facetten van de gemeenteraden, zoals die sinds de Gemeentewet van Thorbecke uit 1851 bestaan. Het betreft onder meer hun politieke ontwikkeling, hun (sociale) samenstelling, de debatcultuur, de gebouwen waarin zij vergaderden, de relatie tot het college van B&W en de burgemeester, alsmede een internationale vergelijking.

Directe aanleiding voor het boek zijn de invoering honderd jaar geleden van het algemeen (mannen)kiesrecht en uiteraard de gemeenteraadsverkiezingen van dit jaar. Het lokale bestuur lijkt bovendien onder druk te staan; door lage opkomst bij verkiezingen, moeilijkheden bij rekrutering en fragmentatie van raden. Deze ontwikkelingen worden nu in historisch perspectief geplaatst.

Het boek 'De Gemeenteraad. Ontstaan en ontwikkeling van de lokale democratie' wordt op 29 maart, de dag van installatie van de nieuwgekozen gemeenteraden, gepresenteerd.

Auteurs zijn onder anderen Marcel Boogers, Klaartje Peters en Maarten Prak en de redactie werd gevormd door Joop van den Berg, Geerten Boogaard, Job Cohen, Hans Vollaard en Bert van den Braak.

In het hoofdstuk 'Gemeenteraadsleden betrokken en beschikbaar' schetst Bert van den Braak de ontwikkeling van het profiel van 'het' gemeenteraadslid in de loop van de geschiedenis.

Het was een ontwikkeling van een uit een kleine, gesloten groep notabelen afkomstige leden naar leden die sterk waren verbonden aan de verzuilde maatschappij.

Meer recentelijk is er een trend waarbij vooral zelfstandigen (zzp'ers) hun opmars maken. Het raadslidmaatschap lijkt nu vooral weggelegd voor zij die daar echt tijd voor hebben.

In dit fragment komt de periode tussen 1895 en 1931 aan bod.