N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
De presentatie van de biografie “Ruud Lubbers, een slag anders”
Auteur: Hanna Nieuwenhuizen
Op 6 november 2024 vond in de Paleiskerk in Den Haag de presentatie plaats van het boek “Ruud Lubbers, een slag anders”. De biografie, geschreven door Johan van Merriënboer en Lennart Steenbergen, biedt een diepgaand en evenwichtig portret van een van de meest intrigerende figuren uit de Nederlandse politieke geschiedenis.
Tijdens de bijeenkomst, georganiseerd door het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis (CPG), reflecteerden diverse sprekers, onder wie Jan Schinkelshoek, Pieter Winsemius, Jan Pronk en Tom-Jan Meeus, op de nalatenschap van Ruud Lubbers. De bijeenkomst werd geleid door dagvoorzitter Eva Kuit, en Ronald Kroeze, directeur van het CPG, verzorgde de inleiding.
De totstandkoming van de biografie
Ronald Kroeze opende de presentatie met een anekdote over zijn persoonlijke ontmoeting met Lubbers, die hij omschreef als een ‘gehaaste manager’. Het ontbreken van een persoonlijk archief maakte het schrijfproces uitdagend voor de auteurs. Lubbers hield, in tegenstelling tot veel andere politici, namelijk geen systematische documentatie bij van zijn politieke carrière. Van Merriënboer en Steenbergen moesten daarom informatie putten uit de archieven van personen in Lubbers’ omgeving.
De auteurs wilden niet alleen een feitelijke weergave van de politieke loopbaan van Lubbers bieden, maar ook een inkijkje geven in wie Lubbers als persoon was. Zijn complexe, en soms ondoorgrondelijke taalgebruik, dat bewust werd ingezet om verschillende groepen binnen het CDA te verbinden, was hierbij een belangrijk aspect. “Iedereen kon erin horen wat hij of zij wilde,” aldus Van Merriënboer. Steenbergen benadrukte dat Lubbers zich volledig gaf voor de zaken die hij belangrijk vond, en dat zijn invloed nog verder reikte dan vaak wordt erkend.
Veelzijdig panelgesprek
In het panelgesprek deelden prominente sprekers hun herinneringen aan en inzichten over Lubbers. Jan Pronk, oud-minister en studiegenoot van Lubbers, herinnerde zich hem als een briljante student die snel afstudeerde. Hij prees Lubbers’ pragmatisme en zijn vermogen om verschillende groepen te verbinden. Pronk beschreef Lubbers als een concurrent zonder streken, wat volgens hem een zeldzame eigenschap is in de politiek.
Pieter Winsemius roemde Lubbers’ vermogen om coalities bij elkaar te houden, met name tijdens de bewogen jaren ’80. Hij prees ook zijn collegialiteit en pragmatische aanpak
Jan Schinkelshoek deelde een herinnering aan een toespraak van Lubbers in de Houtrusthallen in Den Haag tijdens de kruisrakettendiscussie, waarbij een volle zaal hem letterlijk de rug toekeerde. Hoewel het moment Lubbers zichtbaar raakte, bleef hij professioneel en zette hij zijn verhaal door. Schinkelshoek noemde dit een goed voorbeeld van de zelfbeheersing die Lubbers kenmerkte.
Tom-Jan Meeus ging in op Lubbers’ worsteling met het loslaten van de macht. De opvolging van Elco Brinkman verliep moeizaam en volgens Meeus heeft het willen vasthouden aan de macht door Lubbers daaraan bijgedragen. Hij trok hierbij parallellen met de recente opvolging van Mark Rutte door Dilan Yeşilgöz.
De erfenis van Lubbers
Op de vraag wat de erfenis van Lubbers is, gaven de panelleden uiteenlopende antwoorden. Pronk noemde hem een brugfiguur tussen de bruisende jaren ’60 en ’70 en de vernieuwende jaren ’90. Hij belichaamde de overgangsperiode van de problematische jaren ’80, waarin hij toch stabiliteit en visie meebracht.
Winsemius roemde de draai van kabinet-Lubbers I, en herhaalde nogmaals de collegialiteit van Lubbers. Schinkelshoek meende dat Lubbers het premierschap naar een hoger niveau heeft weten te tillen, terwijl Meeus van een paradox sprak die bestaat uit enerzijds het mechanisme om coalities bij elkaar te houden, hetgeen anderzijds juist weerstand bij het publiek creëerde.
Conclusie
De presentatie van Ruud Lubbers, een slag anders liet zien dat zijn erfenis verder reikt dan zijn politieke prestaties. Lubbers was niet alleen een staatsman met een bijzonder strategisch inzicht, hij was ook een politicus die bruggen sloeg in zowel binnen- als buitenland.