BBB: een populaire leider, maar waar blijven de resultaten?

BBB is op het oog een succesverhaal: in nog geen vijf jaar tijd werd een partij die vooral boeren en platteland op de agenda wilde zetten de grootste van het land én ruim een jaar later onderdeel van het kabinet. Caroline van der Plas werd na haar komst naar Den Haag een ware publiekslieveling en een graag geziene gast in talkshows. Het succes is enorm, maar of de partij ook toekomstbestendig is, is een hele andere zaak. De kernthema’s boeren en platteland hebben BBB enige tijd de wind in de zeilen gegeven, maar dat is inmiddels veranderd.

BBB heeft flink geprofiteerd van de voor veel burgers technocratisch aandoende stikstofdiscussie, maar nu de partij de landbouwminister mag leveren blijkt de crisis toch minder makkelijk op te lossen dan aanvankelijk werd gesuggereerd. Waar het voor BBB lange tijd loonde om te zeggen dat de stikstofproblemen overdreven en oplosbaar waren, is er nog geen begin van een oplossing nu de partij aan de knoppen zit. Sterker nog: een koude sanering van de veehouderij ligt op de loer, en dat onder leiding van een BBB-minister.

Ook op het gebied van het platteland vallen de prestaties tegen. Het blijkt verre van makkelijk om voorzieningen op het platteland te behouden. De provincies hebben er de mogelijkheden maar nauwelijks voor. Als regeringspartij draagt BBB inmiddels verantwoordelijkheid voor het opheffen van buslijnen. Het verdwijnen van een volwaardig ziekenhuis in Heerlen is een ander zichtbaar voorbeeld. Wat heb je op het platteland of buiten de Randstad eigenlijk aan Van der Plas? Niet zoveel als gehoopt.

Ondertussen is BBB nooit een echt democratische partij geworden: leden hebben weinig in te brengen en de top houdt de touwtjes strak in handen: benoemingen worden voorgekookt, leden doen de financiële controle niet meer, kandidatenlijsten zijn slecht te amenderen en ledenvergaderingen zijn niet openbaar.

Recente afsplitsingen in vier provincies suggereren dat politici er intern hun ei niet goed kwijt kunnen. Dat is pregnant nu er inhoudelijke problemen op de kernthema’s zijn.

BBB heeft de structuur van een traditionele populistische partij die rond een leider is gegroepeerd, maar dat model is – met uitzondering van de PVV – bij geen enkele partij op langere termijn houdbaar gebleken. Politici blijven niet eeuwig populair en bij BBB zal men geschrokken zijn dat het CDA in de peilingen inmiddels groter is.

Het heeft er alle schijn van dat niemand weet hoe de eigen prestaties kunnen verbeteren en zelfs als leden die ideeën wel hebben, ontbreekt het ze aan middelen om een andere koers af te dwingen.

Het perspectief van BBB is daarmee vooral verlies: in 2023 was de winst zo groot dat men vrijwel alleen in de kiezersgunst kan dalen, met name in de provincies en de Eerste Kamer. Dan resteert al snel de ambitie waarmee het allemaal ooit begon: geen brede volkspartij meer, maar een veel kleinere partij die zich vooral inzet voor boeren en het platteland. Maar zal men er daar nog vertrouwen in hebben?

Chris Aalberts is docent aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en (online) journalist.