Schending vertrouwelijkheid: nu en honderd jaar geleden

In 2021 kondigde Gideon van Meijeren (FVD) aan dat de toen vijf leden tellende fractie zich zou gaan toeleggen op het ontregelen van parlementaire werkzaamheden.

Enkele keren werden de grenzen in het debat opgezocht of zelfs opschreden. En bij het lidmaatschap van de enquêtecommissie corona van Pepijn van Houwelingen werd bijvoorbeeld alvast gemeld dat niet waarheidsvinding, maar 'aanklagen' de insteek zal zijn. Een antiparlementaire houding is er verder bij het weigeren opgave te doen van nevenfuncties en neveninkomens.

Of het in een debat door Van Houwelingen terloops 'lekken' uit vertrouwelijk ter inzage gelegde concept-conclusies van de Europese Top ook daartoe behoort, is moeilijk hard te maken. Opvallend was het wel. Het was overigens D66-Kamerlid Jan Paternotte die Kamervoorzitter Martin Bosma op die schending van het reglement moest wijzen.

Schenden van de vertrouwelijkheid is uiteraard niet toegestaan. Lang werd dat vanzelfsprekend gevonden en pas in 1919 kwam er een bepaling in het reglement van orde. Dat gebeurde nadat in 1918 het socialistische Kamerlid Harm Kolthek had laten weten, ondanks informele afspraken, alles openbaar te zullen maken. Het duurde overigens tot 1980 voordat commissievergadering als regel openbaar werden.

Inmiddels bevatten zowel de gedragscode als het reglement van orde bepalingen. Vertrouwelijkheid geldt voor vergaderingen achter gesloten deuren en voor ter inzage gelegde stukken¹⁾. Een lid dat de regels schendt, kan worden uitgesloten van vergaderingen of kan het recht worden ontnomen om stukken in te zien. Dat laatste kan zelfs tot het einde van de zitting.

Voor de Kamer als geheel kan het niet naleven van de vertrouwelijkheid nadelige gevolgen hebben. Het kan de regering terughoudender maken bij het verstrekken van inlichtingen en het zich beroepen op het belang van de staat. In die zin was optreden van de voorzitter zeker geboden en was het goed dat Paternotte hem daarop wees.

• 1) 

  Paragraaf 15.4 Geheimhouding besloten vergaderingen en 15.16 Vertrouwelijke stukken