Van weesmeisjes tot binnendringende demonstranten

Onlangs protesteerden demonstranten in het (Tweede) Kamergebouw tegen de situatie in Gaza. Op de publieke tribune ontvouwde enkele bezoekers Palestijnse vlaggen. Demonstreren in het Kamergebouw is niet toegestaan en Kamervoorzitter Bosma kondigde aan aangifte te zullen doen.

Ordeverstoringen met het publiek kent op zich een lange geschiedenis. Uit vrees voor een demonstratie op de publieke tribune van de Kamer vanuit socialistische hoek werd er eind negentiende eeuw al voor gezorgd dat de plaatsen werden bezet door weesmeisjes. Tot grote incidenten kwamen het lange tijd echter feitelijk zelden of nooit.

Pas na 1945 kwamen die wat vaker voor, waarbij vooral communisten zich roerden. In 1948 werd vanaf de tribune geprotesteerd tegen het Indonesiëbeleid van het kabinet-Drees en in 1950 werd de tribune ontruimd toen kreten klonken tegen de goedkeuring van een verdrag met de VS over militaire bijstand.

Vanaf de jaren zestig nam het protest toe en werd het veelzijdiger. In februari 1971 liet een 20-jarige man zichzelf aan touwen vanuit de voorzittersloge naar beneden zakken (daarmee de indruk wekkend dat hij zichzelf had opgehangen) uit protest tegen een rechtszaak vanwege door hem gepleegde sabotage van legervoertuigen. Fungerend Kamervoorzitter freule Wttewaall van Stoetwegen schorste de vergadering en liet de man weghalen.

Een maand later gooide een invalide uit protest tegen het uitblijven van een wettelijke pensioenregeling voor oorlogsslachtoffers zijn kunstbeen vanaf de tribune in de zaal. Dat miste ternauwernood het PvdA-Kamerlid Joop Voogd.

De protesten beperkten zich dus niet langer tot de publieke tribune. Overigens was al in 1921 een vrouw tot de vergaderzaal doorgedrongen bij de behandeling van de Dienstweigeringswet. In 1973 kwam iemand de zaal in tijdens de algemene beschouwingen. Hij wilde met Hans Wiegel in discussie gaan.

Televisiekijkend Nederland zag op 13 juni 1984 hoe een (werkloze) onderwijzer op de regeringstafel sprong om te protesteren tegen het voornemen om over te gaan tot plaatsing van kruisraketten. Er werd proces-verbaal opgemaakt wegens huisvredebreuk. Dat gebeurde ook in 2002 toen een man in de zaal naar het spreekgestoelte liep.

Behalve geroep waren er op de publieke tribune soms actievoerders die hun kleren uittrokken, die spandoeken ophingen of die pamfletten de zaal ingooiden. In 1996 probeerden studenten via een touw vanaf de tribune de zaal in te komen. Ontruiming van de tribune is geregeld voorgekomen.

De groepen die luidruchtig protesteerden waren nogal divers, zoals oorlogsgetroffenen, krakers, milieuactivisten, oud-KNIL-militairen, slachtoffers van aardbevingen in Groningen en studenten.

Incidenten waren reden om de beveiliging steeds verder op te voeren. Begin deze eeuw kwamen er detectiepoorten en tourniquets, daar waar voorheen bezoekers vrijwel ongestoord naar de tribune konden en er soms in slaagden om via de vele gangetjes naar de zaal te komen. Helemaal waterdicht zal het nooit worden en zeker een vlag is betrekkelijk eenvoudig binnen te smokkelen.