Terug naar dubbelmandaat

Het dubbelmandaat – vertegenwoordiging in zowel het Europees Parlement (EP) als een nationaal parlement – kent enkele voordelen die herinvoering het overwegen waard maken. Dat stelt Harry Notenboom, voormalig lid van zowel de Tweede Kamer als van het Europees Parlement namens KVP en later CDA. Een dubbelmandaat versterkt namelijk de samenwerking tussen nationaal en Europees parlement en kan als een ‘linking pin’ fungeren.

Sinds 2004 is het verboden een dubbelmandaat te bekleden. Tot 1979 bestond het Europees Parlement echter helemaal uit vertegenwoordigers uit nationale parlementen. Harry Notenboom heeft het dubbelmandaat persoonlijk ervaren.

Sinds 1963 zat Notenboom in de Tweede Kamer namens de KVP. Hij specialiseerde zich in indirecte belastingen, een domein dat steeds meer op Europees niveau werd geregeld. In 1971 werd Notenboom - inmiddels een ervaren Kamerlid - benoemd tot lid van het EP, een functie die hij combineerde met het lidmaatschap van de Tweede Kamer. Notenboom werd onder andere lid van de begrotings- en economische commissie van het EP. Daarbij trad hij veelvuldig op als rapporteur. Een rapporteur behandelt de door hem voorbereide voorstellen in de plenaire vergadering van het EP.

Voordelen

Het dubbelmandaat had daarbij voordelen. Notenboom kon dankzij zijn dubbelmandaat nauw contact houden met nationale politici. Dit bood hem de mogelijkheid om hen scherper aan te spreken op hun functioneren op Europees niveau. Andersom werden ook nationale politici dankzij het dubbelmandaat meer betrokken bij het reilen en zeilen van Europa.

De voordelen blijken uit een praktijkvoorbeeld. Een van Notenbooms rapporteurschappen betrof de 6e richtlijn voor de BTW. De 6e richtlijn voor de BTW had als doel de grondslag voor die belasting in alle lidstaten te harmoniseren. Dit zou onder andere de handel eerlijker maken en de afschaffing van grenscontroles binnen de EU bespoedigen. Gedurende het besluitvormingsproces over de Richtlijn sprak Notenboom regelmatig met de Nederlandse staatssecretaris van belastingen en met minister Duisenberg (PvdA) van Financiën over de Richtlijn. Na een marathonzitting van 17 uur werd de Richtlijn uiteindelijk met 25 wijzigingsvoorstellen van het EP in de Raad van ministers vastgesteld.

Goede organisatie

Toch kleven er ook nadelen en moeilijkheden aan het dubbelmandaat. Een bekleder van het dubbelmandaat moet constant afwegingen maken en prioriteiten stellen. Een van de twee mandaten komt daarbij noodzakelijkerwijs op de tweede plaats te staan. Daarnaast vergt het veel organisatie en een goede ondersteuning om als parlementariër tussen het EP en de Kamer op en neer te reizen. Prominente ambten bekleden in zowel het nationale als het Europees parlement lijkt Notenboom daarom onmogelijk. Toch zijn er omstandigheden waarin de reeds genoemde voordelen volgens Notenboom de nadelen overstijgen.