N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Dagboek van een oud-AZ-topambtenaar gepubliceerd
hr. mr. A.J.M. (Buurt) van Nispen tot Pannerden werkte meer dan een kwarteeuw – in de jaren 1946-1972 – als ambtenaar op het ministerie van Algemene Zaken (AZ). In de verschillende functies die hij er bekleedde, vanaf 1962 als secretaris-generaal (SG), maakte hij niet minder dan negen opeenvolgende minister-presidenten van nabij mee: Schermerhorn, Beel, Drees, De Quay, Marijnen, Cals, Zijlstra, De Jong en Biesheuvel.
Overhandiging van het eerste exemplaar van 'In dienst van negen premiers' door Ingrid van Engelshoven, voorzitter van de Stichting Parlementaire Geschiedenis, aan scheidend voorzitter Thom de Graaf.
Bijzonder was dat Van Nispen een dagboek bijhield. Nog opmerkelijker was dat hij, op aansporing van oud-premier De Jong, aan het eind van zijn leven een deel van zijn dagboeken, die uit de periode 1964-1972, overdroeg aan het Nationaal Archief, alwaar deze vijftig jaar gesloten moesten blijven. Pas op 1 januari 2023 mocht het zegel worden verbroken.
Op donderdag 20 juni 2024 jongstleden zijn deze dagboeken, tezamen met fragmenten uit eerdere dagboeken (van vóór 1964), in boekvorm verschenen. Ze werden gepresenteerd tijdens een symposium dat was georganiseerd ter gelegenheid van het afscheid van Thom de Graaf als voorzitter van het bestuur van de Stichting Parlementaire Geschiedenis.
Op het symposium werd het belang van dergelijke, wetenschappelijk verantwoord uitgegeven egodocumenten voor de (politieke) geschiedschrijving van verschillende zijden belicht. Sprekers waren onder anderen oud-ambtenaar Roel Bekker, die onlangs een boek publiceerde over alle SG’s van het ministerie van AZ; Alexander van Kessel, één van de bezorgers van het dagboek; Frans van Nispen, de oudste zoon van de dagboekschrijver; Kajsa Ollongren, demissionair minister van Defensie en eerder (2011) de eerste vrouwelijke SG van het ministerie van Algemene Zaken en Jan Willem Brouwer, biograaf van één van de negen premiers (Piet de Jong) voor wie Van Nispen heeft gewerkt.
De gepubliceerde dagboeken van Van Nispen geven een fascinerend inkijkje in de ‘keuken’ van het departement van de Nederlandse minister-president. De topambtenaar was nauw betrokken bij alle zaken waarmee de premiers bemoeienis hadden, zoals de onafhankelijkheidstrijd van Indonesië, de formaties van nieuwe kabinetten en uiteenlopende kwesties (financiën, huwelijken) rondom de koninklijke familie. Van Nispen schreef het allemaal op, in heldere taal en met rake observaties.
Alexander van Kessel en Carla van Baalen [bezorgers], In dienst van negen premiers. De dagboeken van jhr. mr. A.J.M. van Nispen tot Pannerden 1946-1972 (Boom Amsterdam 2024) 581 blz., € 39,90.