Hoe verhoudt de nieuwe Wet politieke partijen zich tot het non-interventionisme? Over dit onderwerp is de nieuwste bundel van het Montesquieu Instituut gepresenteerd.
N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Boekpresentatie | Wie regelt, beperkt? Bundel 22
Dit evenement wordt georganiseerd in samenwerking met het Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen en het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
Vlak voor het kerstreces 2022-2023 ging het ontwerp voor de in 2019 aangekondigde Wet op de politieke partijen (Wpp) in consultatie. De Wpp zou op papier het einde markeren van de traditioneel terughoudende opstelling van de Nederlandse wetgever ten opzichte van politieke partijen. In de praktijk zijn er in die houding echter al de nodige scheurtjes ontstaan – zo moeten politieke partijen nu al verplicht een vereniging zijn, en moeten zij verantwoording afleggen over hun financiën.
Het wetsontwerp bundelt bestaande en nieuwe regels over politieke partijen: over interne organisatie, financiering, politieke advertenties, een toezichthouder en het veelbesproken partijverbod. Twee vragen dringen zich op: hoe verhoudt de Wpp zich tot het non-interventionisme, en leiden de kabinetsvoorstellen naar verwachting tot de beoogde resultaten? De staatsrechtjuristen Hansko Broeksteeg, Gerhard Hoogers, Gohar Karapetian, Sebastiaan van Leunen, Sam Maasbommel, Solke Munneke en historicus Gerrit Voerman analyseerden de verschillende onderdelen van het wetsvoorstel.
Op dinsdag 13 juni presenteerden zij op het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties de 22e bundel in de Montesquieu Reeks ‘Wie regelt, beperkt? De ontwerp-Wet op de politieke partijen en de traditie van het non-interventionisme’. Het eerste exemplaar werd overhandigd aan minister Hanke Bruins Slot. De auteurs verdedigden een vijftal stellingen op basis van hun bijdragen, waarover zij vervolgens met de zaal in discussie gingen onder leiding van moderator Jan Schinkelshoek.
Fotograaf: Lex van Lieshout.
Bij gebruik van deze foto's graag de bron vermelden.
Regelt of beperkt de Wpp?
‘Deze bundel moet een bijdrage aan het debat over de Wet politieke partijen leveren’, zo stelde auteur en redacteur Gerrit Voerman tijdens de presentatie van de nieuwste bundel van het Montesquieu Instituut ‘Wie regelt, beperkt?’ over de Wet politieke partijen (Wpp). De presentatie werd georganiseerd in het gebouw van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) in samenwerking met het ministerie en het Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen (DNPP).
De Wpp, die kort voor het kerstreces 2022-2023 in consultatie ging, bundelt bestaande en nieuwe regels over politieke partijen op het gebied van financiering, interne organisatie, politieke advertenties, een toezichthouder en het partijverbod. Staatsjuristen Hansko Broeksteeg, Gerhard Hoogers, Gohar Karapetian, Sebastiaan van Leunen, Sam Maasbommel, Solke Munneke en historicus Gerrit Voerman toetsen de verschillende onderdelen van het wetsvoorstel aan de beoogde doelen van de Wpp. Ook analyseren de auteurs hoe de Wpp zich verhoudt tot de Nederlandse traditie van terughoudendheid ten opzichte van politieke partijen.
Voerman, Broeksteeg, Maasbommel, Munneke en Karapetian vertelden onder leiding van moderator Jan Schinkelshoek over hun onderzoeken naar verschillende aspecten van de Wpp. Zo kaartte Broeksteeg aan dat het verbod op niet-Nederlandse giften, dat ook voor lokale partijen zal gelden, wat vreemd is gezien het feit dat niet-Nederlanders wel actief en passief kiesrecht hebben op gemeentelijk niveau. Munneke stelde dat de Autoriteit wet politieke partijen die de Wpp voorstelt nog onafhankelijker kan. Hij stelt voor de Autoriteit bij koninklijk besluit te benoemen in plaats van door de minister. Een ander probleem met de Wpp is dat deze ‘stopt waar het echt spannend wordt’, zoals Karapetian stelde op basis van de vergelijking die zij samen met Hoogers maakte tussen de Wpp en Duitse regelingen voor politieke partijen. Het is in het wetsvoorstel namelijk niet duidelijk wat er met een partij gebeurt als deze eenmaal verboden wordt.
Vervolgens trok Schinkelshoek door de zaal om vragen vanuit het publiek voor te leggen aan de auteurs. Er werden onder meer vragen gesteld over het hoofdstuk van Maasbommel, waarin hij de regelingen over het politiek adverteren onder de loep neemt. Is een register voor politieke advertenties bijhouden niet enorm veel werk? En wat zegt de Wpp over het adverteren door derden? Hierop antwoordde Maasbommel dat de werklast sterk zal afhangen van de vormgeving van het register en dat de Wpp inderdaad niet toereikend is wat betreft het adverteren door derden.
Na het vragenrondje reikte Karapetian, die samen met Voerman en Maasbommel de redactie van de bundel verzorgde, het eerste exemplaar uit aan minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Hanke Bruins Slot. De minister noemde de bundel een mooie bijdrage aan het debat over de Wpp: ‘debat en discussie zijn de brandstof van onze democratie’. Zij benadrukte verder dat de wet niet bedoeld is om partijen te beperken wat betreft de organisatie van hun partij, maar om hier meer zicht op te krijgen. Meer inzichtelijkheid past bij de huidige samenleving.
Als conclusie stelde Voerman dan ook dat de transparantie die de Wpp met zich meebrengt de parlementaire democratie zal versterken. Ondanks dat partijen er mogelijk niet veel onafhankelijker van worden is het wetsvoorstel wel een goede impuls om de Nederlandse democratie weerbaarder te maken.
De gehele bundel is vanaf nu als PDF te downloaden.
Dit evenement is onderdeel van SPREEEK, een samenwerkingsverband van Haagse instellingen. Samen organiseren we debatten en dialogen over maatschappelijk actuele thema’s. Kijk op SPREEEK.nl voor al het moois wat Den Haag op debat- en dialoogvlak te bieden heeft.