N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
175 jaar Grondwet van Thorbecke: symposium, bundel en debat
Op 3 november 1848 werd een nieuwe Grondwet afgekondigd. Om te vieren dat dit precies 175 jaar geleden is, organiseerden het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en het Montesquieu Instituut een symposium en een debat over 175 jaar Grondwet. Ook werd er een speciale Montesquieu-bundel gepresenteerd.
Symposium
Op donderdag 2 november 2023 vond het symposium plaats in de Gotische Zaal van de Raad van State. Na het welkomstwoord door de vicevoorzitter van de Raad van State Thom de Graaf kwamen verschillende auteurs van de speciale bundel 'De Grondwet van 1848 tot nu' aan het woord.
In het kader van de huidige viering van een Grondwetsjubileum, sprak Karin van Leeuwen over de waardering van de Grondwet vanuit een historisch perspectief. Annelien de Dijn stelde tijdens haar presentatie voor om grondrechten niet in te delen in 'klassiek' en 'sociaal', maar om in plaats daarvan onderscheid te maken tussen democratische en individuele rechten. Hierna nam demissionair minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Hugo de Jonge de bundel in ontvangst. De minister sprak over het belang van de Grondwet, een document waar elke burger mee te maken heeft. Hij vertelde de Grondwet te zien als een weerspiegeling van de veranderingen in de samenleving en als iets waarover iedereen eigenaarschap moet voelen: 'democratie is geen kijksport'. De ochtend werd afgesloten door Lisanne Groen en haar bijdrage over de over het algemeen 'lauw ontvangen' algemene bepaling en de toegevoegde waarde hiervan.
In de middag sprak bundelauteur Monica Claes onder meer over de relatie tussen de sobere, zwakke Nederlandse Grondwet en de goede prestaties van de Nederlandse rechtsstaat. Volkskrant-journalist Kustaw Bessems ging daarna in op de Grondwet in de media. Hij sprak over hoe grondrechten vandaag de dag nog altijd onder druk kunnen staan en hoe de Grondwet in de praktijk maar een beperkte macht heeft. Pien van den Eijnden, afdelingshoofd Constitutionele Zaken, werd tot slot door dagvoorzitter Eveline van Rijswijk bevraagd over de ambtelijke praktijk.
Bundel
Tijdens het symposium werd het eerste exemplaar van de bundel 'De Grondwet van 1848 tot nu' overhandigd aan demissionair minister Hugo de Jonge. Verschillende auteurs van de bundel leverden een bijdrage aan het symposium.
Debat
Verder vond er op 2 november ook een publieksdebat plaats. Dit debat concentreerde zich op artikel 1 van de Grondwet. Naast de gronden die specifiek zijn opgenomen bepaalt artikel 1 van de Grondwet dat discriminatie ‘op welke grond dan ook’ niet is toegestaan. Waarom wordt het dan toch door sommigen wenselijk gevonden om de gronden waarop discriminatie verboden is verder te specificeren? Heeft een dergelijke wijziging bijvoorbeeld veel betekenis voor of een duidelijke uitwerking in de praktijk? En wat zijn de argumenten voor en tegen het steeds verder uitbreiden van artikel 1 Grondwet eigenlijk precies?
Ashley Terlouw (hoogleraar Rechtssociologie, Radboud Universiteit Nijmegen) gaf een inleiding op het onderwerp. Hierna ging zij met Kirsten van den Hul (voormalig Tweede Kamerlid, PvdA), Caspar van den Berg (Eerste Kamerlid, VVD) en Hendrik-Jan Talsma (Eerste Kamerlid, ChristenUnie) in gesprek over het onderwerp. Debatleider was oud-journalist Mark Kranenburg.