Achtergrond: Opvolging van het zwaarste dictum van de Raad van State

vrijdag 14 februari 2025, 15:33

DEN HAAG (PDC) - De afgelopen week is het veel gegaan over de advisering van de Raad van State (RvS), en vooral hoe een kabinet daarmee om moet gaan. In dit artikel wordt een kort overzicht gegeven van wetten die de afgelopen 25 jaar het zwaarste dictum hebben gekregen, en of die vervolgens zijn doorgezet.

Het zwaarste dictum luidt sinds 2018: "De Afdeling advisering van de Raad van State heeft ernstige bezwaren tegen het voorstel en adviseert het niet bij de Tweede Kamer der Staten-Generaal in te dienen." Voordien luidde het: "De Raad van State heeft mitsdien bezwaar tegen het voorstel van Wet en geeft U in overweging dit niet aldus te zenden aan de Tweede Kamer der Staten-Generaal." Dit dictum D is niet het dictum date de Asielwetten van Faber hebben gekregen, maar waarvan Lisanne Groen in een bijdrage op deze website betoogde: "dat C-dictum ligt vermoedelijk dichter bij een D- dan bij een B-dictum".

Via officiëlebekendmakingen.nl waren er tien adviezen over wetten van de afgelopen 25 jaar te vinden met bovengenoemde dicta. Dat zijn niet alle dictum D-adviezen, want de RvS adviseert daarnaast ook over onder meer AMvB's en initiatiefwetsvoorstellen. Volgens de jaarverslagen van de RvS gaven zij in de periode 2019-2023 30 voorstellen het dictum D.

Van die tien wetsvoorstellen zijn er vijf naar aanleiding van kritiek niet ingediend. Van de vijf die wel ingediend zijn, is alleen de Wet beoordelingscommissie dopingzaken gewijzigd, en vervolgens aangenomen. De Wet ongewenste zeggenschap telecommunicatie is (grotendeels) ongewijzigd aangenomen, omdat het kabinet vond dat de Afdeling het doel van het wetsvoorstel verkeerd interpreteerde. Twee wetsvoorstellen die ingediend waren tijdens Rutte I, werden ongewijzigd ingediend maar door Rutte II ingetrokken.

Een van de vijf wetsvoorstellen is nog aanhangig. Net als het voorstel van Faber betreft dat wijzigingen van de Vreemdelingenwet 2000. Het hangt daarnaast enigszins samen met het voorstel voor een tweestatusstelsel, omdat juist het ontbreken daarvan in Nederland indirect bijdroeg aan het zwaarste dictum.

Wetsvoorstellen met dictum D van de Raad van State
Wet	kabinet	kritiek	gewijzigd?	ingediend
Wet beoordelingscommissie dopingzaken	Rutte IV	RvS is kritisch over de organisatievorm (zbo) van de commissie alsmede de interpretatie dat de besluiten buiten de Awb vallen.	ja	ja, en aangenomen
Wijziging van de Vreemdelingenwet 2000 teneinde te voorzien in aanpassing van de geldigheidsduur van de verblijfsvergunning asiel voor bepaalde tijd	Rutte III	RvS wijst erop dat de wet niet de geldigheidsduur gelijktrekt met andere Europese landen, omdat die een tweestatusstelsel hebben. Daarnaast wijst de RvS op de uitvoerbaarheid.	nee	ja, aanhangig
Wet ongewenste zeggenschap telecommunicatie	Rutte III	De RvS wijst op de gebrekkig effectiviteit en de mogelijke schending van het eigendomsrecht.	nee	ja, aangenomen
Wet tot wijziging van de Wet dieren in verband met de instelling van een Keuringsdienst roodvlees in slachterijen	Rutte II	De RvS is kritisch over de gekozen organisatievorm en op de effectiviteit.	-	nee
Wet minimumstraffen voor recidive bij zware misdrijven	Rutte I	De RvS maakt opmerkingen over verhouding tussen wetgever en rechter, en is kritisch over de effectiviteit.	nee	ja, maar ingetrokken door Rutte II
Wet tot wijziging van de Algemene wet bestuursrecht en de Wet griffierechten burgerlijke zaken in verband met de invoering van kostendekkende griffierechten	Rutte I	De RvS is van mening dat het wetsvoorstel de toegang tot de rechter te veel beperkt.	nee	ja, maar ingetrokken door Rutte II
Wet (...) in verband met de invoering van een vrijstelling van precariobelasting voor netwerken van nutsbedrijven	Balkenende IV	De RvS is kritisch op de gevolgen voor de financiën van decentrale overheden, de noodzaak van het wetsvoorstel en de mogelijke staatssteun.	-	nee
Wet inrichting verkiezingsproces	Balkenende IV	De RvS heeft kritiek op het afsplitsen van onderdelen uit de Kieswet	-	nee
Wijziging van de Wet marktordening gezondheidszorg en enkele andere wetten, onder meer in verband met de invoering van een maatstafsysteem	Balkenende IV	De RvS vindt dat er onvoldoende motivatie is voor maatstafmodel	-	nee
Wet strekkende tot opneming in de Grondwet van een bepaling inzake een recht op toegang tot en een zorgplicht voor de toegankelijkheid van de bij de overheid berustende informatie	Kok II	De RvS is kritisch over of zo'n bepaling in de grondwet past en hoe zo'n bepaling zich verhoudt tot andere regelgeving	-	nee