Vijftien jaar politieke reuring. Een bundel over Wilders.

Gerrit Voerman en Koen Vossen, red., Wilders gewogen. Vijftien jaar reuring in de Nederlandse politiek. Verschijnt begin september bij Uitgeverij Boom in Amsterdam.

Op 2 september 2004 splitste Geert Wilders zich af van de Tweede Kamerfractie van de VVD. Al snel richtte hij zijn pijlen op de islam en ontwikkelde hij zich tot de meest controversiële – en meest bedreigde – politicus van Nederland. In februari 2006 richtte hij de PVV op. In november dat jaar deed zijn partij voor het eerst mee aan de Tweede Kamerverkiezingen, waarna hij met negen zetels in de Tweede Kamer kwam. Vier jaar later behaalde de PVV maar liefst 24 zetels: zes jaar na haar oprichting was zij in grootte de derde partij in de Tweede Kamer geworden. Wilders maakte het minderheidskabinet-Rutte I op een aantal beleidsonderdelen mede mogelijk, maar trok zijn gedoogsteun in het voorjaar van 2012 in. Bij de erop volgende vervroegde Kamerverkiezingen kwam de PVV op 15 zetels uit. In 2017 was de partij goed voor twintig zetels, waarmee zij de tweede partij van het land werd.

Twee jaar gedoogsteun – dichter is Wilders sinds 2004 niet bij de macht gekomen. Maar ook al maakten Wilders en zijn PVV in de afgelopen vijftien jaar grotendeels deel uit van de oppositie, toch heeft hij in deze periode een vooraanstaande rol gespeeld in de Nederlandse politiek, en is hij al dan niet direct invloedrijk geweest. Met zijn radicale standpunten en spraakmakende uitlatingen over de islam en andere zaken, zoals de Europese Unie, de Nederlandse Antillen of de in Nederland werkende Polen, wist Wilders de aandacht op zich te vestigen en het debat tot op zekere hoogte te bepalen, zowel binnen en buiten het parlement – in de media, maar zelfs ook een paar keer in de rechtbank.

Over Wilders en de PVV is inmiddels veel geschreven door journalisten en wetenschappers, maar de aandacht is minder uitgegaan naar de gevolgen van zijn optreden. In de te verschijnen bundel wordt de balans opgemaakt van vijftien jaar Geert Wilders en de PVV in de Nederlandse politiek. Eerst wordt nagegaan hoe Wilders en zijn partij zich in deze periode hebben ontwikkeld. Is het programma van de PVV steeds radicaler geworden? Hoe is haar organisatie geëvolueerd? Is de electorale aanhang sinds 2006 veranderd? Op welke wijze maakt Wilders gebruik van de media? Waar staat de PVV in internationaal opzicht? In het tweede deel van de bundel komt de mogelijke uitwerking van Wilders’ optreden in de Nederlandse politiek aan de orde. Wat hebben hij en zijn partij bereikt? Heeft de opstelling van Wilders effect gehad op het regeringsbeleid, de programmatische opstelling van andere politieke partijen en de parlementaire en politieke cultuur en zo ja, waar blijkt dat dan uit? Een keur aan bekende historici en politicologen verlenen hun medewerking aan deze bundel.