Nieuwe Europese Commissie: wat rechtser en minder vrouwen

In de Commissie-Von der Leyen II komen minder vrouwen, veel ervaren politici en enkele rechts-nationalistische commissarissen. Die conclusies kunnen worden getrokken nu de namen van de beoogde Eurocommissarissen bekend zijn. Of zij allemaal door de procedure in het Europees Parlement komen, staat overigens niet vast.

Portefeuilles

Bij de portefeuilles is allereerst de verdeling van de zes vicevoorzitters van belang. Daar zijn vrouwen in de meerderheid (vier van de zes). Onder de vicevoorzitters is sprake van geografische spreiding: Noord (Finland), Oost (Roemenië en Estland) en Zuid (Spanje en Italië) en het machtige Frankrijk.

Dat zijn tevens 'zware' portefeuilles, al kun je over de vraag wat nu precies een zware portefeuille is, twisten. Is concurrentie dat, een post die vooral inhoudt: regels bewaken? Of migratie, nu er al een pact ligt? Het gaat misschien nog wel meer om de mogelijkheid om zichtbaar te zijn, maar daarbij kan toeval een rol spelen (denk aan de commissaris gezondheid tijdens de coronacrisis).

Buiten de vicevoorzitters kun je zeggen dat Letland (economie), Polen (begroting) en Luxemburg (landbouw) portefeuilles hebben die in ieder geval historisch gezien aanzien hadden. Of dat voor Nederland (klimaat, groene groei en belastingen) ook geldt, is de vraag, maar een lichte portefeuille is het zeker niet. Daarvan is vooral sprake voor Hongarije (gezondheid en dierenwelzijn) en in mindere mate voor Bulgarije (onderzoek en innovatie).

Politieke betekenis kan worden toegekend aan de eerste commissaris voor Defensie (de Litouwse oud-premier Kubilius), de commissaris voor uitbreiding en steun aan Oekraïne (de Sloveense Kos) en de commissaris voor het Middellandse Zeegebied (de Kroatische Suïca).

Ervaring

Naast Von der Leyen keren vijf commissarissen terug. Sefcovic (Slowakije) en Dombrovskis (Letland) beginnen zelfs aan hun vierde termijn. Voor Hoekstra geldt uiteraard dat hij pas tussentijds (in 2023) toetrad tot de commissie.

Behalve de oud-premiers van Litouwen (Kubilius) en Letland (Dombrovsiks) is ook de nieuwe buitenland-commissaris Kaja Kallas (Estland) een voormalige minister-president. De Spaanse Ribera en Bulgaarse Zakharieva zijn/waren vicepremier.

In totaal hebben 18 van de 27 commissarissen ervaring als minister, onder wie ministers van Financiën (Hoekstra, de Portugees Albuquerque, de Ier McGrath en de Oostenrijker Brunner) en van Buitenlandse Zaken (eveneens Hoekstra en de Fransman Sejourné en Belgische Lahbib). De Deen Jorgensen, die de portefeuille energie krijgt, was eerder minister van Klimaat en Energie.

Zes leden van de nieuwe Commissie hebben ervaring als lid van het Europese Parlement.

Man/Vrouw

Met de nodige moeite heeft Ursula von der Leyen tien vrouwen weten te vinden voor haar nieuwe team. De aanwijzing tot vicevoorzitter en de benoeming van Kallas tot buitenland-commissaris compenseren de wat scheve man-vrouw-verhouding.

Leeftijd

De zeventig-plusser Sefcovic wordt de nestor van de nieuwe Commissie. Ook Kublius, Suïca en Von der Leyen zelf zijn boven de zestig jaar. De gemiddelde leeftijd is 52 jaar. De jongste wordt de Maltees Micaleff. Hij is 35 jaar. Met de Fransman Sejourné is hij de enige onder de veertig jaar.

Politieke kleur

Met negen van de zevenentwintig leden zijn de christendemocraten het sterkst vertegenwoordigd. De sociaaldemocraten leveren zes commissarissen en de liberalen vijf, van wie twee aan de conservatieve kant.

Met de Hongaar Vahrely en de Italiaan Fitto komen er twee rechts-nationalitische leden in de Commissie. Raffaele Fito is minister van Europese Zaken in het kabinet-Meloni en is partijgenoot van de premier. Hij maakte eerder deel uit van één van de kabinetten-Berlusconi en was lid van het Europees Parlement voor Forza Italia.

Onzekerheden

Onder anderen Fitto zou tijdens de hoorzittingen in het Europees Parlement wel eens flink bevraagd kunnen worden. Hij kwam een aantal jaren geleden in opspraak door een omkoopschandaal, al werd hij in hoger beroep vrijgesproken,

De benoeming van Varhely, Kos, Zaharieva en Lahbib is vanwege uiteenlopende redenen onzekerder. Laatstgenoemde kwam in 2021 bijvoorbeeld in opspraak toen zij op kosten van een Russische organisatie de Krim bezocht en als minister van Buitenlandse Zaken versterkte zij visa een enkele Iraniërs.

Het wachten is tot eind november, begin december.

Bert van den Braak is redacteur van parlement.com en was redacteur van de site europa-nu.nl