Regionale vertegenwoordiging? Tweede Kamer in toenemende mate ‘Randstadparlement’

Op 17 augustus jl. verscheen er in Trouw een interessante opinie van Universitair Hoofddocent Sociale Geografie en Planologie Evert Meijers van de Universiteit Utrecht. Hij stelde dat Nederland een 'Randstadparlement' heeft, en baseerde zich daarbij op de relatie tussen herkomst van Kamerleden en de Kamervragen die gesteld worden.

Meijers: "Van de in 2017 gekozen vertegenwoordigers die een zetel bemachtigden, stelden slechts 17 Kamerleden vragen over álle twaalf provincies. En 38 procent stelde de meeste Kamervragen over de provincie waar ze zelf wonen. Kamerleden uit de Randstad hebben veel minder oog voor ‘de regio’ dan Kamerleden die daar zelf vandaan komen: gemiddeld de helft minder."

Om daadwerkelijk te weten of Nederland een 'Randstadparlement' heeft, is het interessant om voor zowel de Tweede als Eerste Kamer een langere periode te onderzoeken. Hoe heeft de woonplaats van politici zich door de jaren heen ontwikkeld? Die vragen zijn met data uit het biografisch archief van PDC te beantwoorden.

PDC onderzocht voor de periode 1958-2019 hoeveel procent van de Kamerleden in Noord-Holland, Zuid-Holland of Utrecht woonden. Als meetmoment is 1 januari gekozen, met een interval van vijf jaar.

© PDC

Lees meer Lees minder

Percentage Kamerleden dat woonachtig is in de Randstadprovincies (1958 - 2019)

Bovenstaande grafiek laat een dalende lijn zien in de periode 1958-1988. Na 1988 is er weer een trend naar boven zichtbaar, waarbij een toenemend aantal leden van de Eerste en Tweede Kamer uit Utrecht, Zuid-Holland of Noord-Holland, de Randstadprovincies, komt.

Als we kijken naar de regionale spreiding van de huidige Tweede Kamerleden, met als uitgangspunt hun huidige woonplaats, ontstaat het volgende beeld. Het totaal aantal Kamerleden staat op 149, omdat er bij de VVD momenteel 1 vacature is na het vertrek van Mariëlle Paul naar het kabinet:

Tabel 1: spreiding van huidige Kamerleden naar woonprovincie op het moment van de Tweede Kamerverkizingen van 2021

Uit dit overzicht blijkt dat 64% van de huidige Kamerleden in één van de drie Randstadprovincies woonde op het moment van de Tweede Kamerverkizingen van 2021. Dat is in lijn met de bovenstaande analyse over de periode 1958-2019.

Cijfers van PDC boekstaven dus de stelling van Evert Meijers: de meerderheid van de Kamerleden woont in de Randstad, en kijkend naar de trend sinds 1988 is daar nog steeds een stijgende lijn zichtbaar.

Fauke Deceuninck is als eindredacteur bij PDC verbonden aan het Montesquieu Instituut.

De biografieën die PDC/Montesquieu Instituut samenstelt, bieden meer dan alleen een beschrijving van wie een Kamerlid is en wat hij of zij deed of doet. In het biografisch archief van PDC worden systematisch gegevens over Kamerleden (en bewindslieden) vastgelegd en die gegevens blijven ook beschikbaar na het einde van iemands politieke loopbaan.

Dat is een groot verschil met losse persoonsgegevens die elders zijn te vinden. Het biografisch archief kent een vaste indeling en opbouw van rubrieken en data. Daardoor zijn (wetenschappelijke) anaylses te maken, bijvoorbeeld over de regionale herkomst, leeftijd en opleiding.