Meer vrouwen, maar geen Drenten of Zeeuwen in de Eerste Kamer

Nu de Provinciale Statenverkiezingen zijn geweest, kiezen de leden van de Provinciale Staten en de kiescolleges op Bonaire, Sint Eustatius en Saba een nieuwe Eerste Kamer. Dit is ook de eerste keer dat Nederlanders die niet in Nederland wonen invloed kunnen uitoefenen op de samenstelling van de Eerste Kamer. Dit is mogelijk door een speciaal kiescollege voor niet-ingezetenen. Op basis van de uitslag van de Provinciale Statenverkiezingen, is er al iets te zeggen over de mogelijke samenstelling van de Eerste Kamer.

Meer dan de helft van de waarschijnlijke nieuwe Eerste Kamer zal vernieuwd worden. Uit een analyse van PDC, gebaseerd op de voorlopige prognose van ANP en de 71 bekendgemaakte kandidaten voor de Eerste Kamer (de PVV heeft alleen de lijsttrekker bekendgemaakt), blijkt dat de nieuwe Eerste Kamer ten minste 40 nieuwkomers zal tellen. Daar zorgt onder meer de BBB voor, die als nieuwe partij meteen ook de grootste wordt met 17 zetels. De nieuwe Eerste Kamer zal in totaal 16 fracties tellen, evenveel als nu.

Biografische gegevens, inclusief leeftijd, woonplaats, maatschappelijke achtergrond, partij, plaats op de kieslijstlijst en leuke feitjes zijn te vinden in dit overzicht op Parlement.com.

Tabel 1: prognose samenstelling ‘nieuwe’ Eerste Kamer

In de nieuwe Eerste Kamer komen meer vrouwelijke senatoren dan in de huidige. Er komen ten minste 31 vrouwelijke leden (44%), terwijl dat er in de huidige senaat 25 zijn (33%).

Tabel 2: prognose aandeel mannen en vrouwen in de ‘nieuwe’ Eerste Kamer

Wat regionale spreiding betreft, lijkt de nieuwe Eerste Kamer iets diverser te zijn dan de huidige: hoewel bijna 60% van de waarschijnlijke nieuwe Kamerleden uit de Randstad komt, zijn de provincies Gelderland en Overijssel beter vertegenwoordigd (samen 19%). In de huidige samenstelling komt slechts 7% van de Kamerleden uit die provincies. Tegelijkertijd zijn de provincies Drenthe en Zeeland in de huidige prognose niet vertegenwoordigd in de Eerste Kamer. 1 senator woont in België, dat is Pim van Ballekom (VVD).

Tabel 3: prognose regionale spreiding Eerste Kamerleden

13 van de verwachte nieuwe Kamerleden zijn (oud-)Tweede Kamerlid, onder wie Paul van Meenen (D66) en Gert-Jan Oplaat (BBB). Het aantal oud-bewindslieden wordt lager. Met Tineke Huizinga (CU), Edith Schippers (VVD) en Martin van Rooijen (50PLUS) zullen er nog slechts drie oud-bewindslieden in de Eerste Kamer zitten. Opvallend is dat 30% van de nieuwe Kamerleden een achtergrond heeft in het bedrijfsleven en 8% in de agricultuur.

De traditioneel hoge leeftijd van Eerste Kamerleden is in de nieuwe samenstelling onveranderlijk: ongeveer de helft van de beoogde senatoren zit in de leeftijdsgroep 50- tot 64-jarigen; 30% is ouder dan 65. Qua migratie-achtergrond is de Eerste Kamer nog weinig representatief: vijf van de 68 bekendgemaakte kandidaten hebben, volgens de definitie van het CBS, een migratie-achtergrond.

Tabel 4: prognose leeftijdsverdeling van de ‘nieuwe’ Eerste Kamer

Tabel 5: prognose met overzicht migratie-achtergrond van de ‘nieuwe’ Eerste Kamer

De vier coalitiepartijen zakken van 32 naar 22 zetels en komen dus 16 zetels 'tekort'. Om een meerderheid te vormen zullen de vier regeringspartijen moeten samenwerken met de oppositie. Linksom, met de gezamenlijke fractie van GroenLinks en PvdA, komt de coalitie net niet aan een meerderheid. Volt kan dan een rol gaan spelen. Rechtsom, met BBB, komt de coalitie wel aan de benodigde meerderheid in de Eerste Kamer. Beide opties kunnen tot spanningen in de coalitie leiden. Die spanning is nu al zichtbaar.

Redactie PDC / Parlement.com