Europese (des)interesse ten tijde van brexit

DEN HAAG (PDC) - De kloof tussen de burger en de Europese Unie (EU) is een welbekend fenomeen. Niet alleen de burger, maar ook nationale politici en lidstaten hebben het gevoel dat zij (te) weinig grip hebben op de EU. En ‘feelings are facts’, zo stelde Mendeltje van Keulen, lector aan de Haagse Hogeschool, tijdens het Actualiteitendebat ‘Brexit, wie volgt?’ op woensdag 6 maart 2019.

Politici lijden aan het zogeheten ‘Hazeldonk-syndroom’. En route naar Brussel maken zij een stop in Hazeldonk (Brabant) waar zij de meegekregen nationale instructies laten varen. Vervolgens worden in Brussel vrolijk compromissen gesloten, waarna zij via hetzelfde Hazeldonk weer naar Nederland terugreizen. Als om verantwoording wordt gevraagd, als dit überhaupt al wordt gevraagd, dan bestaat het antwoord vaak uit vingerwijzen naar Brussel. Volgens Van Keulen mist transparantie in dit verhaal, terwijl dat juist zeer belangrijk is voor burgers om een kleinere ‘kloof’ te ervaren tussen hun lidstaat en de EU.

De EU is iets voor liefhebbers, zo luidde één van de stellingen. Kamerleden staan niet te springen om de portefeuille Europese Zaken binnen hun fractie te bemachtigen. Uit eigen ervaring in politiek Den Haag meende Van Keulen geen enkele ‘Hoera!’ te hebben gehoord van een Kamerlid dat zich woordvoerder Europa mocht noemen. Deze desinteresse ervaren de panelleden zelf ook in hun fracties. Op het onderwerp Europa win je de verkiezingen niet, aldus Anne Mulder. Tineke Strik spreekt in dit kader van onderschatting. Het belang van de EU wordt niet gezien, en niet erkend, door de Kamer. Een ‘Catch 22’ volgens Strik: ongeïnteresseerde media nodigen politici niet uit om te spreken over de EU, waardoor de EU automatisch minder aandacht krijgt.

Renske Leijten gaf aan zelf ‘schoorvoetend’ liefhebber van Europa te zijn geworden in de afgelopen tweeëneenhalf jaar. Schoorvoetend, mede doordat de EU erg ingewikkeld in elkaar steekt. Ook wees Leijten op het schandalig lage aantal fracties dat aanwezig is bij voorbereidende overleggen over de EU. Mulder schoof tijdens het debat niet onder stoelen of banken groot liefhebber te zijn. Vooral het feit dat Nederland op dit moment actief zoekt naar nieuwe coalities en bondgenoten binnen de EU, door het naderende Britse vertrek, maakt zijn werk als brexit-rapporteur en lid van de commissie Europese Zaken des te leuker.

Hoewel de aanstaande brexit aanleiding vormde voor het debat, ging het al snel over Europese samenwerking als geheel. Toch was moderator Kees Boonman benieuwd: wat zouden de Kamerleden doen als zij zelf in het Britse Lagerhuis zaten als Members of Parliament? Strik heeft het te doen met de Britten die momenteel ‘confused at a higher level’ zijn, en vindt een tweede referendum geen slecht idee. De Britse uittreding ziet zij als een groot gemis. Mulder zou de brexit het liefste tegenhouden. Wel erkent hij dat de Britten toch ook vaak de ‘remmers’ zijn binnen de EU, bijvoorbeeld op het terrein van defensiesamenwerking. Leijten ziet meer in het uitschrijven van nieuwe parlementsverkiezingen.

Bron: Actualiteitendebat 'Brexit, wie volgt?'