'The Hour of European Sovereignty'

Dat is de titel van de laatste State of the Union op 12 september van Jean-Claude Juncker. Daarmee ligt de focus op de eenheid van de EU en niet alleen intern, maar vooral ook als internationale actor. Of de titel gelukkig gekozen of overtuigend is weet ik niet. Het lijkt er een beetje op of alsnog het uur heeft geslagen en de klok soevereiniteit dichterbij brengt. De term soevereiniteit zal ook niet bij iedereen de juiste snaar raken. De inhoud van het begrip is evenmin erg helder. Het lijkt er eigenlijk op dat Juncker de term gebruikt om aan te geven dat de EU meer zelfbewust en meer als eenheid dient op te treden. Ook wordt het door Juncker gebruikt om de voorrang en loyale naleving van EU recht te benadrukken, als ook het concept van gedeelde soevereiniteit. Dat is nogal wat.

De boodschap van Juncker is niet heel veel anders dan andere jaren: het belang en de waarde van de EU; de positie en rol van de EU op het internationale vlak als internationale actor; de eenheid van Europa/de EU; het vraagstuk van immigratie. het belang van de euro; en ook uiteraard iets over de Brexit.

Ik zou dan ook eerder het thema duiden als: een soeverein Europa, dat zich als eenheid, krachtig en zelfbewust opstelt, intern en vooral ook extern. Een sterke grensbewaking, met inderdaad meer personeel en een grotere rol voor de EU aangaande de voorheen voornamelijk nationale soevereine taak van grensbewaking. Veel en goede handelsverdragen. Een grotere rol voor de euro op het wereldtoneel via buitenlandse politiek met daarbij het voorstel om op een aantal terreinen van buitenlands beleid de unanimiteit te vervangen door gekwalificeerde meerderheden. En idem dat te doen op specifieke belastingaangelegenheden.

Inderdaad, meer soevereiniteitsoverdrachten, op niet nader aangegeven specifieke onderdelen. De boodschap van Juncker, en dat is niet nieuw vergeleken met eerdere States of the Union, is een 'more united Europe'. Aan de Commissie ligt het allemaal niet: de Commissie heeft de noodzakelijke voorstellen gedaan zoals beloofd. Zij moeten alleen worden aanvaard en geïmplementeerd. De zondebokken zijn elders te vinden, de minste in de Commissie en het Parlement, aldus Juncker. Dus zijn de zondebok de lidstaten in de Raad (dan wel de Europese Raad), zoveel mag helder zijn. Daar is zo interpreteer ik de toespraak, de kunst van het compromis verloren.

Over de nieuwe Commissie (na de EP verkiezingen van mei 2019) zegt Juncker de Spitzenkandidaten procedure als een kleine stap vooruit in de democratisering van de EU voor te staan. Bij voorkeur met transnationale partijlijsten per 2024! Of en in hoeverre de Spitzenkandidaten gang van zaken ook in 2019 effectief wordt uitgespeeld door het EP gaan we over een klein jaar inderdaad zien.