Grafrede bij het afscheid van de politieke partij

Wij zijn hier bijeen om de politieke partij in de gemeenten te begraven. U ziet nog geen kist, maar die komt straks wel. Dat maakt voor deze gelegenheid ook niet zo veel uit. Want voor zover u al niet zeker weet dat politieke partijen op sterven na dood zijn, dan hoopt u daar in ieder geval sterk op. Dus kan het gedenken vast beginnen. Van dingen vooral, die we niet zullen missen.

Verlost zullen we zijn van politici die veel beloven maar niet alles waar kunnen maken. Van kieslijsten vol onbekende partijsoldaten zonder maatschappelijke ervaring maar op weg naar een mooi baantje in Den Haag. Verlost ook vooral van die onduldbare fractiediscipline waarmee coalities hun rijen gesloten en hun wethouders op het pluche hielden. Van al die raadsdebatten waarin niemand meer overtuigd werd, maar men uitsluitend voor de bühne verschillen uitvergrootte. Dat alles, is straks voltooid verleden tijd.

We herinneren ons nog de laatste stuiptrekking van de lokale partijendemocratie uit 2002. Toen werd de dualisering ingevoerd om de lokale verhoudingen wat politiek zuurstof te geven. Stembusakkoorden moesten er komen, met partijen die kiezers duidelijke ideologische keuzes zouden voorleggen. Dat kwam er allemaal niet van. Want in de dualisering zat een denkfout. Wij willen geen keuze, maar invloed. Geen politiek, maar democratie. En daar heeft u politieke partijen helemaal niet bij nodig. Dat kunt u prima zelf.

We waren ooit bang dat het politieke landschap zonder partijen hopeloos zou versplinteren en er geen meerderheden meer gevonden konden worden om nog iets te besluiten. Dat bleek overdreven. De raden versplinterden wel, maar dat leverde vooral bredere coalities van soms meer dan vijf partijen op. En er kwamen procesakkoorden om met wisselende meerderheden te werken. Nederlandse gemeenteraden zijn inventief en de Nederlandse politieke cultuur vindt altijd wel een manier om besluiten te nemen. Er was ooit een tijd zonder politieke partijen, dus moet ook een toekomst zonder hen mogelijk zijn. Die gemeenteraad van de toekomst begint vandaag, wat u betreft. Het loket voor individueel maatwerk is geopend!

Er is echter één ding waar we het bij de koffie en de koek nog wel even over zouden kunnen hebben. De partijen waren ooit ook de oplossing voor een probleem. Het is lastig voor te stellen, maar ook bij hun geboorte was er blijdschap. Van iedereen die niet zelf de weg wist of wilde weten in het gemeentehuis. Van iedereen met een andere hobby dan het volgen van de lokale politiek. Voor wie één keer in de vier jaar stemmen geen schandalige bevoogding was, maar een prima invulling van hun lokale staatsburgerschap. Voor hen waren die politieke partijen eigenlijk wel een handige manier om toch invloed uit te oefenen op de richting van het gemeentebestuur. Gek eigenlijk, dat we van hen niet meer gehoord hebben. Want dat waren er toch best veel.