Wat schuilt er achter de internationale wapenhandel?

DEN HAAG (PDC) - De internationale wapenhandel wordt getekend door corruptie. Politici, voornamelijk in de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk, worden grote bedragen aangeboden in ruil voor hun steun aan grote wapenbedrijven als Lockheed Martin. Ook al leven we momenteel in het westen in een tijd van lange vrede, we geven wel ontzettend grote bedragen uit aan defensie. Het tragische hiervan is dat grote delen van deze uitgaven niet goed worden uitgegeven. De situatie werd door Andrew Feinstein, schrijver van het boek "The Shadow World: Inside the Global Arms Trade", als volgt samengevat: “The arms trade is an extreme manifestation of what is wrong with our politics”.

Wapenhandelaren die Feinstein sprak waren ervan overtuigd dat zij meewerkten aan het veiliger maken van de wereld. Feinstein schilderde hen af als sociopaten die geld verdienen over de ruggen van weerloze mensen die vaak slachtoffer worden van hun handel. Wapenhandelaren zijn blind voor de gevolgen, in plaats van het aanmoedigen van vrede, werken ze oorlogen en conflicten in de hand.

Arnon Grunberg vroeg Max Valstar, coördinator wapenexport control bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken, over zijn rol in dit geheel. Valstar benadrukte dat hij verantwoordelijk is voor het controleren van de wapenhandel in Nederland, zeker niet het promoten. Nederland wordt vaak gezien als een grote exporteur van wapens. Dit komt doordat veel schepen en radarapparatuur in Nederland geproduceerd worden. Maar, zo benadrukt Valstar, bedrijven in Nederland zijn gebonden aan strenge Nederlandse en Europese regelgeving. Nederland geeft bijvoorbeeld geen vergunningen aan bedrijven die naar Saudi-Arabië willen exporteren vanwege mensenrechtenschendingen door dat land.

Volgens Feinstein zijn de wapenfabrikanten en de overheid vaak opvallend nauw met elkaar verweven. Wapenhandelaren hebben in veel landen grote invloed op het defensiebeleid. Oud-minister Pronk, die zich aansloot bij het debat, vertelde dat de invloed van lobbyisten ook in Nederland enorm is, bijvoorbeeld via de politieke adviseurs van politici. Pronk pleitte voor meer transparantie in de politiek. Door het lobbyen openbaar te maken kan corruptie worden voorkomen. Hier sloten Valstar, Feinstein en Grunberg zich bij aan.

Op een vraag vanuit het publiek wat burgers kunnen doen om de corruptie en machtsmisbruik in de wapenhandel tegen te gaan waren Feinstein, Valstar en Pronk het erg met elkaar eens. Burgers moeten zich informeren over wat de standpunten van politici en politieke partijen zijn op het gebied van defensie en wapens voordat ze gaan stemmen. Valstar kwam in deze discussie met een quote van Buddingh: “Inspraak zonder inzicht leidt tot uitspraak zonder uitzicht”. Mensen moeten niet stemmen op een partij als ze het niet eens zijn met de standpunten van die partij. Ook kunnen burgers hun stem laten horen als ze het niet eens zijn met het beleid van de Nederlandse overheid.