Wilders: een politiek proces?

Is het Wilders-proces een politiek proces zoals de advocaat van Wilders, Geert-Jan Knoops, betoogt? Is het een onmogelijke taak voor de rechter omdat, zoals hij zei, het in wezen gaat over het partijprogramma van de PVV? En dus het politieke besluitvormingsproces raakt? Wordt de rechtbank gevraagd zich uit te spreken over het soort democratie en passeert de rechtbank een miljoen kiezers? En tenslotte, is hier sprake van een politieke kwestie (political question) zoals dat is ontwikkeld in de VS?

• 1. 

  Een politiek proces? Dat hangt van de definitie af. Als Knoops bedoelt dat het politiek is omdat een politicus terecht staat, ja dan is het een politiek proces. Maar, politici zijn nu eenmaal niet immuun voor vervolging, behalve voor dat wat ze in de Kamer zeggen. Als bedoeld wordt dat dit proces ook een impact kan hebben op de politiek, inderdaad. Maar als hij bedoelt dat Wilders alleen maar vervolgd wordt omdat hij Wilders is, en dus om politieke redenen wordt beschadigd, dan lijkt mij dat onjuist. Als ieder andere Nederlander dezelfde uitlatingen had gedaan en in de krant had geschreven dat we minder Marokkanen moeten hebben, had ook vervolging kunnen volgen.

• 2. 

  Is het relevant dat het in wezen gaat om het partijprogramma van de PVV? Nee, evenmin. Wel is het uiteraard lastig als dat zo is en er zou veroordeling volgen, omdat daarmee vaststaat dat de PVV het wetboek van strafrecht overtreedt. Maar dat is toch juist aan een rechter om vast te stellen?

• 3. 

  Inderdaad is het ingewikkeld als zou blijken dat 1 miljoen Nederlanders de opvatting van Wilders over minder/minder deelt. Maar als het uiten daarvan strafbaar is, wordt die strafbaarheid dan minder omdat velen dezelfde opvatting hebben?

• 4. 

  Het rare in het betoog van Knoops is dat het toch in wezen gaat om de vraag of Wilders een door de nationale wetgever gemaakt strafrechtelijke voorschrift heeft overtreden. In die zin is een politicus gelijk aan iedere burger. En als de wetgever zou vinden, en daar is inderdaad een betoog over op te zetten, dat de strafrechtelijke regel dient te worden ingetrokken, dan is dat aan de wetgever. Daarvan is Wilders een onderdeel. Dus laat hem in het parlement het debat voeren over de wenselijkheid van intrekkingen van dit soort strafbepalingen. Dan ontstaan er mogelijk wel een conflict met het Verdrag tot uitbanning van alle vormen van discriminatie op grond van ras. Kortom, door te vervolgen handhaaft het OM de wet. Het is aan de rechter om vast te stellen of die strafrechtelijke regel is overschreden.

• 5. 

  Het beroep op de Amerikaanse political question doctrine snijdt geen hout. Die wordt in de VS ook niet voor dit soort zaken gebruikt. Zij wordt door de rechter wel eens ingeroepen als deze wordt gevraagd om meningsverschillen tussen President en Congres op te lossen. De rechter onthoudt zich dan wel eens van een oordeel als hij vindt dat de oplossing toch echt aan de politiek zelf is en zich niet leent voor een rechterlijk oordeel. Maar bij een strafvervolging van politici is dat niet aan de orde. Als Knoops zich wil laten inspireren door het Amerikaanse recht kan dat beter door te betogen dat de vrijheid van meningsuiting over publieke kwesties moet prevaleren boven de toepassing van het strafrecht. Dat wil zeggen: als de 'minder, minder'-uitlatingen een strafrechtelijk delict opleveren, kan betoogd worden dat desondanks de toepassing van het strafrecht moet wijken voor de vrijheid van meningsuiting. Dat is iets waar de strafrechter heel goed over kan gaan en waarvan het goed is dat de rechter er over gaat.