Een duidelijk advies of toch niet?

Het advies van de Raad van State over het initiatiefvoorstel-Van Klaveren (raadplegend referendum over het Nederlandse EU-lidmaatschap) is zeker afwijzend. Maar het had best wel wat stelliger gemogen.

De frase 'op gespannen voet met de Grondwet' biedt immers toch enige ruimte en schept daarmee eigenlijk verwarring. Er had moeten staan: 'is in strijd met de Grondwet'. 

Nu kun je betogen: het parlement mag 'de kiezers' toch wel om raad vragen en op basis van een advies daarna beslissen wat te doen. Terecht wijst de Raad van State er op dat een consultatief referendum niet bevredigend kán werken. Als het parlement luistert, is het eigenlijk een beslissend referendum en als het niet luistert voelen de kiezers zich ongetwijfeld bedonderd. Overigens geldt dat evenzeer voor het wel tot stand gekomen raadgevend wetgevingsreferendum!

De Raad van State had zich in zijn advies over het initiatiefvoorstel beter kunnen laten leiden door wat de Staatscommissie-Cals/Donner al opmerkte: 'de invoering van een referendum is een te ingrijpende wijziging (...) dan dat de principiële beslissing daarover (...) aan de wetgever zou kunnen worden overgelaten. Anders gesteld: als je het al wil, kan het pas na vastlegging van het principe in de Grondwet. Na twee lezingen en met gekwalificeerde meerderheid.

Was het advies misschien een beetje slap, omdat de Raad van State eerder wel het raadplegend referendum over de Europese Grondwet toestond?