Slechts beperkt controle op illegale kunsthandel en kunstroof

DEN HAAG (PDC) - Kunstroof en illegale kunsthandel blijft plaatsvinden zolang er sprake van een levendige markt is, dit was een van de conclusies van Film & Debat op donderdag 9 juni. In Filmhuis Den Haag gingen Evelien Campfens (jurist op het terrein van internationaal kunstrecht van Universiteit Leiden) en Martin Finkelnberg (hoofd nationale eenheid Kunst- en antiekcriminaliteit), onder leiding van Olivier Nieuwenhuijse (archeoloog verbonden aan de Universiteit Leiden) in gesprek over kunstroof en illegale handel in kunst. Voorafgaand werd de film 'The Monuments Men' getoond, waarin een team van kunstspecialisten kunst tracht te beschermen in de Tweede Wereldoorlog.

Voor de handel in kunst is een grote afzetmarkt wereldwijd. Een kunstwerk is van zowel financiële als culturele waarde, waardoor het voor groeperingen als IS een makkelijk doelwit is voor handel en vernietiging. Campfens belichtte dat er veel onduidelijkheid bestaat over het recht van bezit op kunst. Na de Tweede Wereldoorlog zijn er een aantal verdragen gesloten om de kunst beter te beschermen tegen roof en illegale handel. Deze wetgeving is echter in verschillende landen verschillend geïmplementeerd, en de onduidelijkheid is blijven bestaan. Daar sloot Finkelnberg bij aan. Handel in cultuurgoederen is niet verboden in Nederland, waardoor het moeilijk is om greep te krijgen op illegale kunsthandel. Deze kunst kan zelfs op marktplaats teruggevonden worden. Voor eigenaars is de herkomst veelal niet van belang, als het kunstwerk maar authentiek is.

De opsporing van erfgoed is geen prioriteit in de opsporingsagenda. Dit zien Nieuwenhuijse, Campfens en Finkelnberg in en buiten Nederland. Daarnaast worden kunstgoederen worden vaak niet herkend tijdens opsporingen en er sprake van vervalsing. Nieuwenhuijse plaatste de noot dat er wel aandacht is, maar deze ongelijk verdeeld wordt. Wanneer er in Palmyra actief erfgoed wordt vernietigd of verhandeld door IS, wordt dit breed uitgemeten in het nieuws. Wanneer kleinere, maar even waardevolle locaties vernietigd worden, komt dit nauwelijks terug in de media.

Meer grip op illegale kunsthandel en bescherming van erfgoed begint bij meer aandacht.