Hoe vaak stemmen partijen tegen begrotingen?

Op 3 november stemde het CDA tegen de Defensiebegroting. Hoe vaak komt het voor dat partijen tegen begrotingen stemmen?

We kijken hier naar begrotingswetten tussen 1994 en 2014 waar ten minste één partij tegen stemt. We negeren afgesplitste fracties. We kijken naar wetsvoorstellen die door de griffie gecategoriseerd zijn ‘begroting’, dus niet alleen naar de jaarlijkse begrotingswet maar ook naar tussentijdse wijzigingen van begrotingen.

In Figuur 1 kunnen we zien dat het tussen 1994 en 2014 regelmatig voorkomt dat partijen tegen begrotingswetten stemmen. Ieder jaar komt dit ten minste twee keer voor. Er is wel duidelijk een trend: de drie jaar met de meeste begrotingen met tegenstemmen (2011, 2013 en 2014) zijn allemaal in het recente verleden.

Welke partijen maken het vaakst gebruik van het recht om tegen een begroting te stemmen? Figuur 2 geeft dit weer. De SP heeft dit het vaakst gedaan: meer dan 60 keer. Deze partij zit ook deze hele periode in de Kamer. De SP stemde alleen al tegen 22 keer tegen wetten gerelateerd aan de defensiebegroting. De PvdD (minder dan 10 jaar in de Kamer) stemde tegen meer dan 30 begrotingswetten: de partij heeft nog nooit vóór de begrotingswet van het ministerie van landbouw (tegenwoordig onder economische zaken) gestemd. De PVV stemde meer dan 20 keer tegen begrotingswetten, zoals de begroting van Koninkrijksrelaties en Ontwikkelingssamenwerking.

Maar ook meer gevestigde partijen als CDA en VVD stemden meerdere malen tegen begrotingen. Het CDA stemde eerder tegen de Justitiebegroting (2014) en tussentijdse wijzigingen van de begrotingen van Buitenlandse Zaken (2014), Financiën (2013) en Economische Zaken (2011). Dat laatste deed ze als regeringspartij. Ook stemde ze tegen de begrotingswetten van het infrastructuurfonds en het fonds economische structuurversterking. De VVD stemde on andere tegen de begroting van Koninkrijksrelaties (2008) en tegen de instelling van een Spaarfonds voor de AOW. Maar zelfs het altijd constructieve D66 stemde tegen een begroting (namelijk de begroting van OCW in 2002).

Controversiële begrotingshoofdstukken zijn ten slotte te zien in Figuur 3. Begrotingswetten van de ministeries van Defensie en Economische Zaken (waaronder landbouw) kunnen het vaakst op tegenstemmen rekenen: dit zijn met name de SP en de PvdD. Samen zijn deze twee hoofdstukken goed voor meer dan de helft van de tegenstemmen.