Achtergrond: is afwijkend stemgedrag opmerkelijk?

DEN HAAG (PDC) - VVD'er Joost Taverne stemde als enige van zijn fractie vóór de motie-Van Haersma Buma over het niet instemmen met het derde steunpakket voor Griekenland. Dat is in de recente geschiedenis opmerkelijk, want afwijkend stemgedrag komt in de Tweede Kamer nog maar weinig voor.

Tot de jaren tachtig was dat anders. Toen stemden leden (ook van regeringsfracties) wel regelmatig en bij belangrijke stemmingen, met de oppositie mee. Dat gebeurde zelfs geregeld door CDA-leden tijdens de periode van het eerste kabinet-Van Agt. Dat kabinet was enkele keren afhankelijk van steun van de kleine rechtse fracties om een meerderheid te halen bij stemmingen.

Afwijkend stemgedrag kwam geregeld voor bij onderwerpen met een ethisch aspect, zoals kernbewapening, wettelijke regelingen van abortus en euthanasie en bij maatregelen tegen het Zuid-Afrikaanse apartheidsbewind. Maar tijdens het kabinet-Den Uyl steunden enkele PvdA-leden enkele keren ook moties tegen ingrepen in de lonen. Tijdens 'Paars' keerden enkele PvdA'ers zich tegen privatisering van de Ziektewet. In 2001 was Erica Terpstra een zeldzame 'dissidente' in de VVD-fractie door vóór aanscherping van de Tabakswet te stemmen.

In de Eerste Kamer komt afwijkend stemgedrag nog geregeld voor, met de tegenstem van drie PvdA'ers tegen wijziging van de Zorgverzekeringswet als sprekend voorbeeld.