Referendum over de EU

Het burgerforum EU wil een referendum over de EU. Daarover schreven enkele van de initiatiefnemers in NRC-Handelsblad van 17/1/2014. Is dat een illegitiem verzoek? Nee natuurlijk. Is het iets wat we zouden moeten doen? Eveneens nee. Waarover moet zo'n referendum eigenlijk gaan? Geen nieuwe verdragen waarin aan de EU meer bevoegdheden worden toegekend? Te hypothetisch omdat we niet weten waartoe zoiets nuttig zal zijn en bovendien zullen nieuwe verdragen toch goedgekeurd en geratificeerd moeten worden. Of gaan we dan vragen welke bevoegdheden moeten worden afgenomen? Ook lastig, want dan kunnen we aan de gang blijven. Of gaan we over iedere nieuwe uitoefening van EU bevoegdheden een referendum houden? Nee toch. Of vragen we of de burger de EU zoals die nu is wel fijn vindt. Tsjonge, en dan gaan we er bij een nee uit? Of vragen we nu, willen we uittreden of niet? Is ook nogal wat. En hoe zit het dan met de aan de EU verbonden separate verdragen als de fiscal compact en de ESM. Vallen die er ook onder?

Kan natuurlijk allemaal, behalve dat de voorstanders een constitutioneel model voorstellen ( referendum) dat we grondwettelijk niet kennen. Als soevereine natie hebben we er dus voor gekozen om geen referenda te houden en belangrijke politieke en constitutionele kwesties te laten aan de werking van de representatieve democratie. En nu dan wel ad hoc voor de EU? En niet over de pensioenen, zorgsector, gaswinning, arbeidsmarkt, woningmarkt?  De roep om een referendum is dus arbitrair en constitutioneel niet voorzien, en als soort referendum zo complex dat de issue niet vraagbaar is. 

En Cameron dan die toch ook een referendum heeft beloofd? Tsja, vraag is of het daar überhaupt van komt, het VK maakt geen deel uit van de euro, is een economisch en financieel iets sterker land, en dan nog: moeten wij ook de afgrond in omdat Cameron ons daarin voor gaat?

Is de EU dan niet enorm belangrijk? Jazeker. Maar onze grondwet is dat ook, en die gaat uit van een model van representatieve democratie. Wordt Nederland dan een zinledige entiteit in de EU, lopend aan de leiband, als een provincie van Europa. Nee natuurlijk, en dat is een absurd beeld. Wij profiteren door handel, groei, milieubescherming en schonere auto's, grensarbeid, consumentenrechten en nog veel meer van die EU en beslissen ook nog eens mee. We worden heus niet soevereiner door uit te treden! Met een knipoog naar de Amerikaanse presidenten Johnson en Roosevelt die beide zouden hebben gezegd, in mijn vrije parafrase: it is better to be in the tent pissing out, than out of the tent pissing in.

Tenslotte, de voorstanders betogen dat de EU als zodanig nu eerst een democratisch mandaat moet krijgen. Nooit geweten dat het mandaat aan de EU al dikwijls afgegeven door onze respectievelijke parlementen in de loop der jaren, als ondemocratisch kan worden beschouwd. Mist ons eigen constitutioneel model, immer gevormd en totstandgekomen door parlementaire besluitvorming, ook democratisch mandaat?