'Fort Europa houdt stand, maar betere afstemming is nodig'

DEN HAAG (PDC) - ‘Fort Europa wankelt niet. Het aantal asielaanvragen en de illegaliteit in de Europese Unie loopt niet uit de klauwen en het beeld dat er een run van vluchtelingen op Europa is, is niet juist.’ Dit betoogde Saskia Bonjour, onderzoekster naar migratie aan de Universiteit van Leiden, gisteren tijdens een door Max van Weezel geleid debat, georganiseerd door het Montesquieu Instituut, ProDemos en Nieuwspoort. Toch zag Bonjour wel een groot probleem: het aantal doden aan de Europese grenzen blijft namelijk stijgen. Dit toonde zij aan met een kaart met daarop treurige cijfers.

Ook Tweede Kamerleden Eddy van Hijum (CDA) en Marit Maij (PvdA) en lid van het College voor de Rechten van de Mens Carina van Eck waren van mening dat er betere Europese asiel- en migratieafspraken nodig zijn. De EU voert door middel van Frontex weliswaar controle aan de grenzen uit, maar wil dit agentschap levens redden of het aantal immigranten stoppen? Of kan dit, zoals Frontex zelf aangeeft, beide? Van Eck benadrukte dat vluchtelingen vanuit een mensenrechtenperspectief altijd recht moeten hebben op asiel. Europese landen zijn gebonden aan een vluchtelingenverdrag en moeten de vluchtelingen dan ook niet terugsturen naar een gevaarlijk land. De EU-lidstaten zijn hier volgens haar allemaal voor verantwoordelijk.

De politici waren het er op grote lijnen over eens dat EU-lidstaten een verantwoordelijkheid voor deze vluchtelingen hebben. Wel vonden Van Hijum en Maij dat de EU vast moet houden aan de Dublinverordening, die stelt dat vluchtelingen asiel moeten aanvragen in het land waar ze aankomen. Van Hijum stelde dat de Europese informatievoorziening voor en over vluchtelingen beter moet. Maij vulde aan dat de beoordeling voor mensen op basis waarvan zij toegelaten worden binnen de EU gelijk moet zijn. Ook gaf zij aan dat er moet worden toegezien op vluchtelingen die Europa binnen zijn. Het betekent namelijk niet dat zij hier veilig zijn voor bijvoorbeeld onderdrukking. Zij stelde dat de uitdaging voor het Europese asielbeleid de terugkeerprocedure was: ‘Het is erg moeilijk om om te gaan met mensen die weg moeten. Europese landen moeten ook hier één lijn trekken.’

Als reactie op de vraag uit de zaal waarom het vluchtelingenprobleem niet bij de bron, namelijk in Afrika, aangepakt werd, pleitte Maij voor meer regionale hulp. De EU moet volgens haar meer doen aan haar functioneren in de wereld. Ontwikkelingshulp kan daar een grote bijdrage leveren. Ook werden er andere oplossingen voor de grensproblematiek aangedragen. Bonjour pleitte voor het aanbieden van een legaal verblijf in Europese landen. ‘Mensen die zo graag weg willen uit hun eigen land, moet je een oplossing bieden. De instroom kan alleen niet eeuwig doorgaan’, aldus de wetenschapster. Van Hijum sloot hierbij aan door te zeggen dat inderdaad niet iedereen tot de EU toegelaten kan worden: ‘Landen moeten een geloofwaardig terugkeerbeleid durven voeren.’

De EU heeft volgens Maij ook andere opties. Zo onderzoekt de Unie al lange tijd de mogelijkheid tot migratiepartnerschappen met landen van herkomst. Er wordt bekeken op welke manier vluchtelingen een visum kunnen krijgen en hoe grensbewaking beter kan. Ook is circulaire migratie een optie. Hiermee kunnen mensen een bepaalde tijd in de Unie werken om vervolgens terug te keren naar het land van herkomst. De politica gaf aan dat ‘mensen hiermee dan een perspectief hebben’.

Saskia Bonjour sloot het debat af door aan te geven dat de EU-lidstaten inderdaad een pakket met strengere asielwetgeving hebben aangenomen en dus in toekomst beter zullen en moeten samenwerken.