Studenten: rechtspraak meer in het openbaar duiden

DEN HAAG (PDC) - De rechtspraak moet uitspraken duiden voor een groter publiek. Dat concluderen drie groepen studenten die stage liepen bij de rechtbanken van Groningen, Utrecht en Rotterdam.

Gisteren kwamen deze studenten naar de Raad voor de rechtspraak om hun conclusies en adviezen over transparantere rechtspraak te presenteren, waarna hierop gereageerd werd door een panel, bestaande uit Daan Keur (President Rechtbank Noord-Nederland), Ton Rooijers (lid gerechtsbestuur Rechtbank Rotterdam), Simone Roos (Raad voor de rechtspraak) en Chris Klomp (journalist). Deze bijeenkomst, geleid door Marc Hertogh, werd georganiseerd door de Raad voor de rechtspraak en het Montesquieu Instituut in het kader van de Zomerconferentie.

De studenten konden uit de in de rechtbank opgedane indrukken een aantal opvallende elementen halen. Zo is de rechtbank in Rotterdam voor een groot deel van glas – dus transparant. Enkel wanneer transparantie de veiligheid in gevaar brengt moet de doorzichtigheid wijken. Daarnaast viel de studenten de nuance en empathie op die rechters aan de dag legden tijdens zittingen. Deze empathie en nuance wil de rechtspraak juist naar buiten toe uitstralen: precies de reden waarom transparantie nodig is.

Een terugkerend element betrof openbaarheid tijdens de rechtszaak en duiding na een uitspraak voor een breder publiek. De nuance ontbreekt meestal in de weergave van het proces. Twitter kan een oplossing bieden voor dit probleem. Door korte updates tijdens een openbare zitting via Twitter krijgt de burger al een veel beter beeld van een rechtszaak. Meerdere tweets na de zitting waarin nuance over een oordeel wordt aangebracht, geven de rechter daarnaast meer mogelijkheden om zijn uitspraak uiteen te kunnen zetten.

Een ander advies van de studenten was de aanstelling van een tv-persoonlijkheid voor in praatprogramma’s. Deze ‘persrechter’ kan de rechtspraak vertegenwoordigen in meer algemene zaken, of juist een duidende functie hebben bij complexere processen. Want hoe kan het dat er bij bepaalde praatprogramma’s geen persrechter, maar wel een advocaat en officier van justitie aanwezig zijn? Is de rechtspraak niet mediageniek genoeg of is zij mediaschuw?

De rechtspraak is tot nu toe redelijk introvert gebleken, terwijl de samenleving juist in discussie met de rechtspraak wil gaan. De kloof tussen de rechterlijke macht en de maatschappij lijkt hierdoor steeds groter te worden, hoewel het vertrouwen in de rechtspraak nogal altijd relatief hoog is.