Plasterk: Transparantie heeft een stuwende werking

DEN HAAG (PDC) - Wanneer een politicus tegenwoordig informatie genereert, moet deze zich realiseren dat die informatie openbaar zal worden. Burgers willen dat hun overheid op de eerste plaats transparant en toegankelijk is. Dankzij technologische ontwikkelingen kan de overheid aan deze eis voldoen. Wanneer burgers informatie willen, maar die niet krijgen, kunnen zij die op hun beurt verzamelen of in extreme gevallen lekken. Dat zei Ronald Plasterk, Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties op 27 augustus tijdens de opening van de Zomerconferentie van het Montesquieu Instituut.

Na een introductie door Ed d'Hondt gunde de minister de aanwezigen een kijkje in de keuken van 'achterkamertjespolitiek en transparantie': het thema van de vierde editie van deze Zomerconferentie. D'Hondt vroeg Plasterk waar Nederland staat op het gebied van transparantie. Zijn we doorgeslagen? Of heeft transparantie een zegenrijke werking en merkt de burger 'dat het met het graaien van Den Haag wel meevalt'?

Plasterk liet het publiek naar transparantie kijken vanuit de ogen van de bestuurder. Volgens hem is het ideaal: 'Openbaar maken als dat kan, geslotenheid wanneer daar bezwaarbare overwegingen voor zijn' motto van het kabinet. Door verschuiving van morele aspecten en het denken over de politiek, is transparantie onmisbaar.

Burgers bekijken politiek, volgens de Minister, vanuit economisch perspectief. Om bijvoorbeeld prestaties van gemeenten te vergelijken zijn cijfers nodig. Met andere woorden 'de overheid moet kwantificeerbaar worden'. Bovendien leidt vervaging van de grenzen van de privésfeer ertoe dat burgers almaar sneller geïnformeerd willen worden.

Door deze vervaging verschuift het initiatief van het openbaren van informatie. Burgers wachten normaal gesproken op de overheid om informatie openbaar te maken. Maar 'burgers worden', volgens Plasterk; 'sowieso veel actiever'. Wanneer de overheid te lang op zich laat wachten met het verstrekken van gegevens, gaan mensen uit zichzelf op zoek.

Zo bestaat in de gemeente Haarlemmermeer een particulier initiatief dat geluidsoverlast door Schiphol online bijhoudt. Het internet, de nieuwe techniek bij uitstek, heeft dit bijzonder makkelijk gemaakt. Het is de drang tot transparantie van de burger die een stuwende werking heeft op de overheid. Wanneer mogelijk moeten politici hun informatie met één druk op de knop openbaar kunnen maken.