Playground of the euro crisis

DEN HAAG (PDC) - De crisis in de eurozone is net een speeltuin. Roel Janssen, financieel-economisch journalist, gebruikte die metafoor tijdens het tweede college van de Collegereeks van het Montesquieu Instituut. Nationale politieke actoren, het concurrentievermogen van lidstaten, de vicieuze cirkel van staatsschulden en wankelende banken en de kapitaalvlucht van de Europese markt werden aan de hand van speeltoestellen verduidelijkt.

Janssen vergeleek het optreden van politieke actoren met een schommel: de beslissingen en het optreden van politici zijn dynamisch en soms incoherent. De Europese politiek schommelt op en neer. De wip is een metafoor voor het concurrentievermogen van de lidstaten; de vermogende landen staan tegenover de wankele landen. Sterke landen ondersteunen de wankele leden financieel. Verder vergeleek Janssen de verwevenheid van de overheidsschulden en wankelende banken met een draaimolen. In de eurocrisis verzwakken de banken en daarmee verzwakken zij ook de overheden en vice versa. Tenslotte merkte Janssen op dat de Europese markt lijkt op een zwembad. Dat moet volgepompt blijven, om de ‘zwemmers’ – de leden van de eurozone- te doen zwemmen. Van een leeglopend zwembad heeft immers niemand profijt.

Mogelijke oplossingen ter versterking van de eurozone heeft Janssen ook uitgesproken. Voor de verscheidenheid in nationale politieke systemen is geen oplossing, dat is één van de kenmerken van de Europese Unie. Om het concurrentievermogen van de noodlijdende landen in de eurozone te versterken, is het nodig dat zij zich houden aan de begrotingsafspraken uit het Verdrag van Maastricht. De vicieuze cirkel van bankenschulden en staatsschulden moet worden doorbroken en op de Europese markt zou de Europese Centrale Bank moeten optreden als een ‘lender of last resort’, die noodleningen verstrekt om de markt draaiende te houden. Janssen noemde de huidige crisis zowel een economische als sociale crisis, vanwege de reacties van de burgers uit de lidstaten. De EMU noemde hij een ‘Hotel California’: eenmaal getekend voor toetreding is er geen vertrek mogelijk.

Tijdens het college heeft Janssen met metaforen inzicht geschept waarvan de moeilijke politieke besluiten tijdens de crisis afhangen. Met het publiek ontstond er vervolgens een levendige discussie over het optreden van de EU-instellingen in de eurocrisis.