'Politics of attention' in times of economic misery

DEN HAAG (PDC) - Het nemen van moeilijke politieke besluiten wordt beïnvloed door verscheidene factoren waar de aandacht van de politieke beleidsmakers op dat moment is gevestigd. Dat betoogde Arco Timmermans, universitair docent bestuurskunde, tijdens het eerste college van de Collegereeks van het Montesquieu Instituut. Timmermans vergeleek dit politieke fenomeen met de wet van beweging van Newton: er is een kracht nodig om beweging te kunnen maken en eenmaal zonder weerstand, is het bewegende voorwerp moeilijk te stoppen.

Er zitten nogal wat haken en ogen aan het nemen van moeilijke politieke keuzes in tijden van crisis, zoals het timen van beleidsvorming, het creëren van stabiele prioriteiten in beleidsvorming en de tijd nemen om de beleidsvoorstellen zo goed mogelijk te implementeren. Timmermans stelde dat het presenteren van moeilijke politieke keuzes nooit op het juiste moment komt, voor zowel de burgers als voor de beleidsmakers. De drijfveer achter het nemen van moeilijke politieke besluiten van overheden afhankelijk van de mate van de aandacht voor beleidsterreinen, zoals dat ieder jaar zichtbaar wordt in de jaarlijkse troonrede van de koningin in Nederland. De aansporing voor het nemen van moeilijke politieke keuzes is de 'politiek van de aandacht'; het vormen van beleid door middel van gebruik van de publieke opinie en politieke agenda's.

Timmermans noemt de prioriteiten in politieke besluitvorming in crisistijden relatief, omdat de aandacht voor beleidsvorming voor alle beleidsterreinen een schaars en concurrerend goed is. Relevante gebeurtenissen, ook wel focus events genoemd, hebben een grote invloed op beleidsvorming. Arco Timmermans nam als voorbeelden voor relevante bedreigingen op beleid de Arabische Lente als macrofactor voor het nemen van besluiten in het buitenlands beleid en de voorstellen van Van Rompuy ter versterking van de eurozone als macrofactor in besluitvorming voor het economisch en monetair beleid.

Al met al een pittig doch essentieel onderwerp om aan te kaarten ten tijde van de schuldencrisis, gezien het feit dat er nog wel wat vraagtekens zijn bij waarom overheden bepaalde keuzes maken in moeilijke tijden als deze.