Nederland, voorbij eurochagrijn en eurofilie

Het verstand zegt dat Europese krachtenbundeling geboden is, maar de emoties wijzen de andere kant uit: de euro produceert chagrijn. Bij de verkiezingen dreigt het landsbestuur de opdracht mee te krijgen om gas te geven en op de rem te gaan staan, d.w.z. verder te integreren en meer afstand te nemen. De politieke campagnes reflecteren de gepolariseerde verhoudingen over de euro in ons land.

Een ontbrekende consensus kan de spankracht van het landsbestuur te boven gaan, temeer omdat meteen na de verkiezingen van 12 september in Brussel verregaande voorstellen op tafel liggen voor een Europees economisch bestuur. Ook Nederland zal kleur moeten bekennen en wellicht, uit eigen belang, zelfs actief willen meedenken.

Wat wil Nederland?

De politiek kan moeilijk handelen zonder een aansprekend perspectief. De integratie-emotie (Nie wieder Krieg) is uitgewerkt en een nieuwe bezielende narrative is niet zo gemakkelijk te bieden. Verdere integratie enkel en alleen omdat uiteenvallen van de eurozone zo onheilspellend is, is uiteindelijk als wenkend perspectief te weinig. Anderzijds wonen, leven en werken wij als Nederlanders in Europa, wij zitten er middenin. We zijn derhalve mede verantwoordelijk voor het Europese project. Het raakt welvaart en welzijn van alle Nederlanders.

Al te gemakkelijk wordt soms gesuggereerd dat de uitweg uit dit dilemma slechts een kwestie is van politiek leiderschap dat als een soort deus-ex-machina de polarisatie overstijgt en het volk meeneemt naar een oplossing. Dat is in onze assertieve democratie een illusie.

En toch zal Nederland, voorbij alle eurochagrijn en eurofilie, al snel na de verkiezingen in Brussel moeten handelen. Ben Knapen, staatssecretaris voor Europese Zaken, sprak in de (eerste) Montesquieu Lezing over wat ons na 12 september te doen staat.