De interne markt is af, nu nog een sociaal Europa

DEN HAAG (PDC) - 'Meer ambitie voor een sociaal Europa'. Dat was het uitgangspunt van wetenschapper Kathalijne Buitenweg tijdens het Trouwdebat 'Europa van de burgers'. De interne markt is af, maar nu moet er nog een sociaal Europa komen. 'Via Europese regelgeving moet sociale afbraak voorkomen worden' zo stelde Buitenweg. Zij verdedigde dit tijdens het Trouwdebat met VVD-Kamerlid Klaas Dijkhoff. Deze vond juist dat de nationale lidstaten in de Europese Unie het voortouw moeten nemen, ook met betrekking tot sociaal beleid; pas als het aantoonbaar beter is om op Europees niveau samen te werken, is het de beurt aan Brussel. Het debat werd georganiseerd door het Montesquieu-Instituut, in samenwerking met het dagblad Trouw, en maakte onderdeel uit van de debatreeks over de staat van de democratie.

Buitenweg pleitte voor meer ambitie voor een menselijk Europa. VVD-Kamerlid Dijkhoff kon daar onmogelijk tegen zijn, maar was wel van mening dat een menselijk Europa niet samen hoeft te gaan met méér Europa. 'Als politicus moet je elke dag opnieuw de keuze voor Europa maken', legde hij uit. 'Het vredesargument als reden voor Europese samenwerking gaat tegenwoordig niet meer op. Middelbare scholieren kunnen zich niet voorstellen dat er oorlog is in Europa. Zij weten niet beter dan dat je geen geld hoeft te wisselen als je de grens over gaat of dat je een paspoort moet tonen,' vervolgde hij. Voor de huidige generatie is dat allemaal heel vanzelfsprekend. De Europese Unie moet zich volgens Dijkhoff daarom steeds opnieuw bewijzen en politici moeten elke keer met nieuwe argumenten komen om de Europese samenwerking uit te leggen aan de burgers.

Volgens Buitenweg verloopt het Europese burgerschap via de Europese Unie, terwijl Dijkhoff juist meende dat het burgerschap een nationale aangelegenheid is, aangezien de EU een abstracte bestuurslaag is. Maar Buitenweg stelde dat het niet alleen ging om loyaliteit jegens Europa, maar ook om de rechten die je hebt, de participatiemogelijkheden waarover je als burger beschikt. 'De thema's die nu op de Europese vergadertafel liggen, staan ver weg van de burgers. Wat mensen boeiend vinden is educatie of gezondheid. Europa speelt op die terreinen nog amper een rol en daarom staat Europa zo ver weg van de burgers', legt zij uit.

Het debat stond onder leiding van journalist Hans Goslinga en vond plaats in het Huis van Europa. Er ontstond een levendige discussie tussen de twee sprekers en vanuit de zaal werden scherpe vragen gesteld, bijvoorbeeld over het democratisch tekort. Volgens Dijkhoff een technisch probleem. Zowel de Europese Raad als het Europees zeggen het volk te vertegenwoordigen. Hierdoor onstaat er een soort 'democratische kortsluiting' waarin tegenstrijdige wensen worden verdedigd met als argument 'het volk wil...' Buitenweg is van mening dat de democratie in Europa technisch goed in elkaar zit, maar dat er een probleem is met het afleggen van rekenschap. Als je een ander besluit wil, op wie moet je dan stemmen aangezien er vaak met consensus wordt besloten? Met andere woorden, hoe maak je de democratie levendig?