Crises, dreiging, maar ook kansen!

DEN HAAG (PDC) - Zijn crises een bedreiging  of bieden zij kansen of is beide het geval?  Bij aanvang van het college is een overzicht gegeven van meerdere crises. Uit de gegeven voorbeelden blijkt dat crises allerlei oorzaken hebben: menselijk handelen, een natuurramp, uitbreken van een epidemie, massale schendingen van mensenrechten of falende techniek.

In aanvang lijken crises soms beperkt van omvang, maar kunnen desondanks toch grote consequenties hebben of veranderen van karakter.  Soms zijn crises qua effect beperkt tot het gebied van een land, maar vaak waaiert een crisis uit naar andere landen of zelfs werelddelen. Soms zijn crises de oorzaak van nieuwe crises.

De beleidsreactie op crises is afhankelijk van vele factoren. Crises bedreigen politieke posities, zorgen voor paniek en kunnen fundamentele goed gewaande waarden ter discussie stellen. Crises hebben een emotionele lading, zijn vaak conflicten en hebben een politieke lading. Ze zijn aanleiding tot veranderingen in beleid, die op zich weer veranderingen in de overheid tot gevolg kunnen hebben.

Management van crises zou een soepel proces moeten zijn, maar door vele betrokkenen en betrokken diensten is het soms lastig. In evaluaties van het management van crises, bedoeld om lering te trekken, willen betrokkenen hun eigen rol zo voordelig mogelijk doen uitkomen. Bij lering moet gedacht worden aan een betere coördinatie, betere taakverdeling en beter gebruik maken van aanwezige hulpmiddelen en expertise.

De Europese crisis die aanleiding is voor de Masterclass had haar oorsprong op een ander continent, veroorzaakte een bankencrisis, zette de euro onder druk en maakte pijnlijk duidelijk dat niet alle EU-landen handelden volgens binnen de EU gemaakte  afspraken over begrotingsdiscipline.

De crisis maakt ook duidelijk dat de Europese politici minder goed zijn in samenwerken dan werd gehoopt. Crises kunnen actoren ook een kans bieden al lang gekoesterde beleidswensen te realiseren. De huidige crisis biedt politici die al lang roepen dat er in de EU meer gecentraliseerd beleid moeten komen een kans hun lang gekoesterde wens te promoten en wellicht gerealiseerd te zien.

Tijdens de discussie werd met de studenten nagedacht over de oorzaak en de gevolgen van crises. De vraag werd gesteld hoeveel geleerd wordt van crises. Hongersnoden komen regelmatig voor, overstromingen en financiële crises ook. Wat is er dan geleerd van eerdere bij crises genomen maatregelen.

Welke belangen spelen een rol van diverse actoren? De rol van politici die vaak een eigen belang hebben, bijvoorbeeld het herkozen willen worden èn de belangen van multinationale ondernemingen spelen vaak een rol bij het management van crises.

Toch is het niet alleen kommer en kwel. Er wordt ook van crises geleerd, zowel wat betreft hoe moeten bij een crisis worden gehandeld, maar ook hoe kan een dergelijke crisis in de toekomst worden voorkomen.