Stoelendans in slow motion - de landen van Europa in een historisch verband

DEN HAAG (PDC) - "Europa is constant in beweging. Alle staten zijn voorbestemd te sterven". Dat zei Professor Norman Davies op 1 december 2011 tijdens een lezing op de Poolse Ambassade waarvoor het Montesquieu Instituut was uitgenodigd. Deze Britse professor en schrijver van het boek Vanished Kingdoms - The History of Half-Forgotton Europe,  is zeer geïnteresseerd in Oost-Europa, maar bekijkt de geschiedenis van Europa als geheel.

Een goede visualisatie van deze constante beweging is de Japanse Zaal van het Hof van Arbitrage in het Vredespaleis. Hier staan stoelen met de wapens van alle lidstaten. Hier vindt sinds de oprichting een “stoelendans in slow motion” plaats van landen die verdwijnen en er bij komen. Sinds begin jaren ’90 zijn hier meer dan 40 landen bij gekomen, een groot deel hiervan komt voor uit het uiteenvallen van de Sovjet-Unie en Joegoslavië.

Prof. Davies ging ook in op de vergeten geschiedenis van Polen. Ook hier is goed te zien dat staten verdwijnen en weer opkomen. Het is meerdere keren binnengevallen en bezet, en er is zelfs een verdrag gesloten waarin stond dat de naam Polen nooit meer gebruikt mocht worden. Tijdens de Tweede Wereldoorlog  hebben Hitler en Stalin samen gewerkt om Polen binnen te vallen. Beiden rekenden er op dat er in de toekomst geen Polen meer zou zijn. Hij zei dat het een wonder is dat Polen nog steeds bestaat.  

In 2003 sprak Donald Rumsfeld, Amerikaanse minster van Defensie onder George W. Bush, over Nieuw Europa tegenover een oud Europa. Hiervan kunnen we alleen maar aannemen dat hij hier mee de nieuws lidstaten van de EU bedoelde. Maar nieuw Europa is niet nieuw meer, volgens professor Davies. Het zijn inmiddels gevestigde lidstaten die net zo goed meedoen als de anderen. De Poolse economie groeit harder dan enig andere in Europa.

Professor Davies ging ook in op zijn boek Vanished Kingdoms. Dit boek beschrijft 15 landen die inmiddels niet meer bestaan, en door velen zelfs vergeten zijn. Hier bij kun je denken aan het Groothertogdom Litouwen, maar ook Pruisen, Aragón, het Heilig Roomse Rijk en Bourgondië. Hij vindt dat de geschiedenis van die landen niet in vergetelheid moet raken, want alle landen in Europa hebben een geschiedenis die bij Europa hoort.  

Op de vraag uit het publiek of de Europese Unie ook een 'Vanishing Kingdom' is, kon Professor Davies alleen maar antwoorden dat de toekomst dat zal leren. Maar als geschiedenis ons iets verteld is het wel dat alles, zelfs landen en staten, eindig is en dat niet ooit hetzelfde blijft.