Wat verandert er voor Willem-Alexander?

Zodra koningin Beatrix haar handtekening heeft gezet op de Acte van Abdicatie is Willem-Alexander koning. Dat heeft direct gevolgen voor hem. Op grond van artikel 42 van de Grondwet is hij dan deel van de regering, die immers door koning en ministers wordt gevormd. Als koning is hij onschendbaar, de ministers zijn verantwoordelijk voor regeringsdaden. Uiteraard verandert ook zijn titulatuur.

Inhoudsopgave van deze pagina:

1.

Formele veranderingen

De koning ondertekent alle wetten en koninklijke besluiten (artikel 47 van de Grondwet). Dat geldt ook bijvoorbeeld voor de besluiten over benoeming en ontslag van ministers en staatssecretarissen. Zij leggen in zijn handen de ambtseed af. Dat doen verder ook bijvoorbeeld de Commissarissen van de Koning. Voorts ontvangt de Koning de geloofsbrieven van de in ons land geaccrediteerde vertegenwoordigers van andere landen.

Vanwege zijn rol bij de totstandkoming van wetten en besluiten is het gebruik dat de minister-president (en soms ook andere bewindslieden) de koning informeren over hun beleid. De informele regel geldt dat de Koning recht heeft op informatie, mag aanmoedigen en mag waarschuwen.

Algemeen wordt de koning(in) aangeduid als staatshoofd, maar de Grondwet kent dat begrip niet. Niettemin is het zo dat de koning namens ons land staatsbezoeken aflegt. Vaak is dat als hoofd van een regeringsdelegatie en soms is dat in gezelschap van een delegatie uit het Nederlandse bedrijfsleven.

Formele taken die de koning heeft zijn:

  • het voorzitterschap van de Raad van State (daarmee komt er voor hem tevens een einde aan de zittingverlening in (de Afdeling advisering) van de Raad van State. Het voorzitterschap heeft nauwelijks praktische betekenis. De voorzitter leidt alleen schaarse officiële plechtigheden van de Raad van State.
  • het grootmeesterschap van de Nederlandse ridderorden

De koning heeft voorts vooral een symbolische, dienende functie: de nieuwe koning ziet die rol als vertegenwoordigend, samenbindend en aanmoedigend. Dat komt zowel tot uiting bij reguliere bezoeken aan instellingen, organisaties, bevolkingsgroepen etc. als bij blijde en droevige gebeurtenissen. Zo ontving koningin Beatrix altijd sporters na belangrijke geleverde prestaties.

De koning heeft de mogelijkheid tot het verlenen van de huisorden (Huisorde van Oranje en Huisorde van de Gouden Leeuw)

2.

Praktische veranderingen

  • een hogere uitkering (op grond van de Wet financieel statuut)
  • de beschikking over een werkpaleis (Paleis Noordeinde)
  • beeltenis op munten/postzegels (op grond van de Muntwet)
  • er komt een einde aan zijn nevenfuncties bijvoorbeeld bij het IOC en op het gebied van watermanagement
  • hij is niet langer in actieve militaire dienst en draagt daarom niet langer een uniform
  • formeel wordt hij aangesproken met "Majesteit"

Vermoedelijk zal de koning ook een kersttoespraak houden (maar dat is strikt genomen een privé-aangelegenheid).

3.

Afgeleide veranderingen

Zijn echtgenote krijgt de titel "koningin"

Zijn oudste dochter Amalia krijgt de titel "Prinses van Oranje"

Ook zijn echtgenote krijgt een hoger inkomen.