N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
De twintigste kieskring
Inwoners van de voormalige Nederlands Antilliaanse eilanden Bonaire, Saba en Sint Eustatius kunnen op 12 september 2012 voor het eerst deelnemen aan de verkiezing van de leden van de Tweede Kamer. Op 10-10-10 werden de Antillen opgeheven. Vanaf die datum hebben deze eilanden de status van bijzondere gemeenten binnen Nederland gekregen. Pamela Young, jurist bij de Kiesraad, licht toe.
Kiesgerechtigde inwoners op Bonaire, Saba en Sint Eustatius, ook wel 'Caribisch Nederland' genoemd, kunnen op 12 september hun stem uitbrengen in een stembureau naar keuze op hun eiland. Als zij toevallig in Nederland zijn kunnen zij ook in Nederland stemmen, net zo als bijvoorbeeld een Amsterdammer op 12 september zijn stem op Schiermonnikoog kan uitbrengen. In dit geval is wel de voorwaarde dat zij beschikken over een ‘kiezerspas’. In Caribisch Nederland moet de kiezer daarvoor bij het bestuurskantoor van hun eiland zijn, het equivalent van het gemeentehuis. Met een kiezerspas is het mogelijk op 12 september overal in Nederland, zowel Europees als Caribisch, te stemmen.
Kieskring 20
Europees Nederland was al verdeeld in negentien kieskringen. De drie eilanden vormen samen de twintigste: de kieskring Bonaire. Het stelsel van kieskringen maakt het politieke partijen mogelijk in kieskringen met verschillende kandidatenlijsten uit te komen. Zo zou een partij om in Caribisch Nederland stemmen te willen trekken een bekende lokale politicus op de kandidatenlijst van kieskring 20 kunnen plaatsen.
Een partij die alléén in kieskring 20 deelneemt, kan geen zetel behalen. Op de eilanden zijn namelijk ongeveer 12.500 kiesgerechtigden. Dat is lang niet genoeg voor een zetel. Ter illustratie: bij de vorige verkiezingen waren voor één zetel een kleine 63.000 stemmen nodig.
Kandidaatstelling
Op 31 juli moeten de kandidatenlijsten worden ingeleverd. Politieke partijen die meedoen aan de Tweede Kamerverkiezing leveren hun kandidatenlijsten in bij het hoofdstembureau van de kieskring(en) waar ze aan de verkiezingen willen deelnemen. Ook is er de mogelijkheid van centrale kandidaatstelling bij het hoofdstembureau bij de gemeente Den Haag. Maar dat kan alleen als een partij in alle kieskringen aan de verkiezingen deelneemt.
Centrale kandidaatstelling heeft als voordeel dat politieke partijen niet apart een kandidatenlijst hoeven in te leveren in Caribisch Nederland. Als een partij geen gebruik maakt van de mogelijkheid van centrale kandidaatstelling, maar wel in kieskring 20 aan de verkiezing wil deelnemen, dan kunnen de kandidatenlijsten voor die kieskring worden ingeleverd bij het hoofdstembureau Bonaire òf bij de gezaghebbers van Sint Eustatius of Saba.
Ondersteuningsverklaringen
Politieke partijen die bij de Tweede Kamerverkiezing in 2010 geen zetel(s) hebben behaald, hebben ondersteuningsverklaringen nodig van tenminste 30 kiezers per kieskring. Dit geldt dus ook voor de kieskring Bonaire. Een nieuwe partij die meedoet in alle kieskringen, moet dus in totaal 600 (20x30) ondersteuningsverklaringen overleggen. Deze ondersteuningsverklaringen leggen kiezers af op het gemeentehuis (op de eilanden dus het bestuurskantoor) van de gemeente waar zij wonen.
Stemming
Op de eilanden Bonaire, Saba en Sint Eustatius zullen kiezers, net als in het Europese deel van Nederland, tussen 7.30 en 21.00 uur hun stem kunnen uitbrengen. Daarnaast kunnen kiezers ervoor kiezen om een volmacht te verlenen en daarmee een andere kiezer voor hen te laten stemmen.
Door het tijdsverschil van zes uur met Caribisch Nederland kan daar nog gestemd worden als gemeenten in de rest van Nederland mogelijk al met uitslagen naar buiten komen. Tijdens de kamerbehandeling van het wetsvoorstel waarbij de eilanden een deel werden van Nederland is dit punt aan de orde geweest. Daarbij is het theoretische nadeel (vanwege het geringe aantal kiesgerechtigden) van beïnvloeding van kiezers in Caribisch Nederland door uitslagen elders vanuit andere delen van ons land aanvaardbaar geacht.