N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
'PVV is nog steeds diezelfde felle anti-partij’
‘Geert Wilders’ PVV is nog steeds diezelfde anti-partij als een jaar geleden.’ Als Gerrit Voerman, directeur van het Documentatiecentrum voor Nederlandse Politieke Partijen, de balans van één jaar kabinet-Rutte/Verhagen opmaakt, signaleert hij ‘geen wezenlijke veranderingen’ bij de PVV. ‘De accenten van Wilders en zijn partijgenoten zijn iets anders geworden. Minder fel tegen de islam, maar des te feller tegen Europa en nog steeds even fel tegen de PvdA. Maar het karakter van de PVV, een felle anti-partij, is hetzelfde gebleven’, analyseert Voerman.
Bij het aantreden van het kabinet-Rutte, geoogd door de PVV, werd gespeculeerd op een ‘gedaanteverandering’: als Wilders meedeed, zou zijn partij vanzelf wel de scherpste kanten verliezen. Van die ontwikkeling ziet prof.dr. G. Voerman nog nauwelijks iets. ‘Het lijkt er inderdaad op dat Wilders wat rustiger over de islam en immigratie spreekt. Ook al heeft hij het nog steeds over moskeeën als ‘haatpaleizen’ en aarzelt hij niet om een minister als Gerd Leers kort te houden. Maar het komt minder driest over dan een paar jaar geleden. Daarentegen gaat de PVV des te heftiger te keer tegen Europa en de Grieken. De radicale retoriek richt zich op iets anders, maar is er nog steeds.’
‘De PVV zit op rozen’, is na een jaar de tussenbalans van Voerman. ‘Aan de ene kant profiteert de partij van de successen van het kabinet, aan de andere kant kan Wilders, zeker als het gaat om lastige dossiers als Europa, de handen volledig vrij houden. Wilders buit zijn strategische positie helemaal uit.’
Hoe lang Wilders het vol houdt, is lastig te voorspellen. Gerrit Voerman signaleert twee ‘handenbinders’ voor Wilders en de PVV:
-
-'Hoe gaat de partij, Wilders voorop, reageren als het straks niet mogelijk blijkt om echte anti-immigratiemaatregelen te treffen? Dat wordt lastig, dat staat wel vast. Dat staat garant voor potentiële spanningen.'
-
-'Slaagt Wilders er zijn partij in het gareel te houden? Tot nu toe regeert hij vanaf Haagse burelen de zaak met harde hand. Het begint hier en daar al te kraken: in Limburg, in Brabant, in Friesland. Slaagt hij er in het boeltje bij elkaar te houden? Of gaat het met zo veel dirigisme mis? Dat is de vraag waar veel partijen volgens het model van de PVV vroeger of later komen te staan.'
Dat het getij voor het populisme a la de PVV in Nederland aan het keren is, ziet Voerman niet. 'In landen als Zwitserland en Denemarken lijkt de groei er uit, maar daarvan valt in ons land nog niets te bespeuren. In het buitenland zijn ze al wat langer succesvol. Misschien treedt daar nu een verzadiging op.'