N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
‘Ongevraagd advies’
'Het was lang, te lang.' Dat was de knieval naar de kiezer die minister-president Rutte maakte na afronding van de formatie, een tijd die niet alleen bijzonder was vanwege de lange duur maar ook vanwege de vele affaires, de pandemie, het dalende publieke vertrouwen en de beschadigde positie van de langzittende premier. De kabinetsformatie van 2021 kan daarmee bijna een 'perfecte storm' genoemd worden.
Traditiegetrouw evalueert het Montesquieu Instituut in een bundel de kabinetsformatie vanuit verschillende perspectieven. De 19e bundel in de Montesquieu-reeks werd op 21 maart 2022 aangeboden aan Kamervoorzitter Vera Bergkamp door enkele auteurs en eindredacteuren. Vanzelfsprekend was er tijdens de overhandiging aandacht voor de rol van de Kamervoorzitter in het formatieproces, en werd ook de invulling van de nieuwe bestuurscultuur besproken.
Inhoudsopgave van deze pagina:
Bij de overhandiging van de bundel kwamen eindredacteuren Aalt Willem Heringa en Jan Schinkelshoek evenals auteur Joop van den Berg aan het woord over hun rol bij de bundel.
Als voorzitter van het Montesquieu Instituut benadrukte Aalt Willem Heringa dat de bundel een brug slaat tussen wetenschap en samenleving. De observaties over de formatie vanuit de wetenschap zijn bedoeld als aanbevelingen aan Kamerleden en bestuurders voor invulling van toekomstige formaties.
De noodzaak daarvan, benadrukte auteur Joop van den Berg, ligt in het feit dat de Kamer sinds 2012 eigen rituelen moet uitvinden om de formatie in goede banen te leiden. Nu de Koning(in) geen rol meer speelt in de formatie, is het van belang dat de volksvertegenwoordiging hierover zelf het heft in handen neemt.
Een van de belangrijkste aanbevelingen, stelde eindredacteur Jan Schinkelshoek, is dat de Kamer haar voorzitter het mandaat moet geven om een sterkere rol op te eisen in het formatieproces. Zoals vroeger de Koning(in) een sturende rol kon hebben tijdens de formatie moet de Kamervoorzitter deze rol over kunnen nemen om het formatieproces te begeleiden en in goede banen te brengen.
Kamervoorzitter Bergkamp beaamde in haar reactie het belang van eigen rituelen voor de formatie in de Kamer. Daarnaast zei ze dat de versplintering in de Tweede Kamer het formatieproces complexer maakt doordat met meer belangen en onderlinge verhoudingen rekening gehouden moet worden. Daarom was zij blij met de aanbevelingen en bevindingen in de bundel en gaf ze aan de ongevraagde adviezen van het Montesquieu Instituut te zullen meenemen in de aangekondigde evaluatie van de kabinetsformatie.
'Lang, te lang.' Kabinetsformatie 2021 (eindredactie: Aalt Willem Heringa, Jan Schinkelshoek) is gratis online te lezen de website van het Montesquieu Instituut.