Caribisch Nederland eindelijk in Eerste Kamer vertegenwoordigd

Vrijwel onopgemerkt is op 17 november de Grondwetswijziging in werking getreden waarmee de constitutionele basis van Caribisch Nederland geregeld is. De belangrijkste bepaling is dat de bewoners van Bonaire, St. Eustatius en Saba met de Nederlandse nationaliteit een kiescollege gaan kiezen, dat net als de Provinciale Staten in Europees Nederland meedoet aan de Eerste Kamerverkiezingen. Daarmee wordt ook weer voldaan aan artikel 50 van de Grondwet:

Na het opheffen van de Nederlandse Antillen op 10 oktober 2010 werden Bonaire, St. Eusatius en Saba als een soort gemeente in het Nederlandse rechtssysteem opgenomen. De eilandbewoners kregen stemrecht voor de Tweede Kamer en de eilandraden - vergelijkbaar met een gemeenteraad. Omdat de eilanden niet provinciaal werden ingedeeld moest er een oplossing komen voor de ontbrekende vertegenwoordiging in de Eerste Kamer. Immers, Provinciale Staten kiezen de leden van de Eerste Kamer.

Vertegenwoordiging in Eerste Kamer

Aanvankelijk lag het in de bedoeling de Eerste Kamerleden mede door de eilandraden te laten kiezen. Maar niet-Nederlanders op de eilanden hebben - analoog aan de gemeenteraadsverkiezingen - onder bepaalde voorwaarden daar stemrecht voor. Dat zou betekenen dat niet-Nederlanders invloed zouden kunnen hebben op de samenstelling van de Eerste Kamer.

Dat werd - met name door de Eerste Kamer - onwenselijk geacht. Daarom werd voor de constructie van een kiescollege gekozen - waar alleen eilandbewoners met de Nederlandse nationaliteit stemrecht voor hebben, Het kiescollege stemt vervolgens net als de Provinciale Staten bij de Eerste Kamerverkiezingen. Daarvoor werd artikel 55 gewijzigd. Een en ander moet nog in de Kieswet worden uitgewerkt.

Andere wijzigingen

Verder is nu in de Grondwet opgenomen dat in Caribisch Nederland Caribische openbare lichamen kunnen worden ingesteld. Qua bevoegdheden zijn deze min of meer gelijk te stellen met gemeenten.Tenslotte wordt nog bepaald dat door de bijzondere positie van Caribisch Nederland - ver van Europees Nederland en de positie als een 'eiland' - bijzondere regels en maatregelen kunnen gelden.

Om een en ander te effectueren is een nieuw artikel 132a toegevoegd, en zijn verder de artikelen 23, 55, en 103 gewijzigd. De Kieswet zal dus nog gewijzigd moeten worden voordat de eilandbewoners daadwerkelijk een kiescollege kunnen kiezen. Die wijziging (wetsvoorstel 34.782) is op 23 november door de Tweede Kamer aangenomen. De Eerste Kamer heeft dus nog zo'n anderhalf jaar voor de behandeling van dat voorstel, want in juni 2019 zijn de volgende Eerste Kamerverkiezingen. Die anderhalf jaar moet toch wel voldoende zijn om er voor te zorgen dat Caribisch Nederland voor de Eerste Kamer mee mag stemmen. Dan zijn de Caribische Nederlanders pas echt in de Eerste Kamer vertegenwoordigd.