'Verstarring dreigt'

Gerrit Voerman: Prinsjesdag onder invloed van 'instabiliteit'

Het kabinet-Rutte II gaat 'een lastig jaar' tegemoet. 'De coalitie verliest enerzijds steeds meer steun onder de kiezers; anderzijds is haar strategie van deelakkoorden vastgelopen. Dat alles heeft een verstarrende uitwerking op het kabinetsbeleid', signaleert 'partijenkenner' Gerrit Voerman.
Aan de vooravond van het nieuwe politieke en parlementaire seizoen maakt professor Voerman, directeur van het Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen (DNPP), nuchter een balans op. En die is 'somber', zoals hij zelf zegt.
'Afgaande op de opiniepeilingen, hebben de regeringspartijen VVD en PvdA te kampen met zware verliezen. Boos of teleurgesteld trekken kiezers vanuit het centrum naar de flanken. Die onrust krijgt steeds meer greep op de coalitie, lijkt het. Er is een groeiend onvermogen om stabiel kabinetsbeleid te ontwikkelen. Met allerlei deelakkoorden met de oppositie en maatschappelijke partners lukt het niet meer.'

Een van de meest bijzondere Prinsjesdagen was die van 1974. Niet per Gouden Koets, maar met een zwarte limousine kwamen koningin Juliana en prins Bernhard naar de Ridderzaal. Vlak bij het Binnenhof was in de Franse ambassade een gijzeling gaande. Daarom werd het ‘niet gepast’ geacht om met de bekende pracht en praal Prinsjesdag te organiseren. Op straat is in Den Haag niets feestelijks te bespeuren, de stoet naar de Ridderzaal neemt een andere route – uit de buurt van de Franse ambassade aan het Korte Voorhout, waar drie Japanse terroristen elf mensen gijzelen. De terroristen, het Rode Leger, dwingen een paar dagen na Prinsjesdag af met een vliegtuig het land te kunnen verlaten. Via Aden komen ze uiteindelijk in Damascus terecht. Pas in de jaren ’90 wordt de leider opgepakt. Pikant detail: een deel van het losgeld, door Nederland voorgeschoten, heeft Frankrijk nooit willen terugbetalen…

Twee politieke journalisten – Lex Oomkes (Trouw) en Marc Chavannes (NRC Handelsblad) – over de vraag of de Prinsjesdagstukken een paar dagen van te voren onder geheimhouding aan pers en politiek ter inzage moeten worden gegeven.

J.Th.J. van den Berg

Precies datgene wat bij de voltooiing van de kabinetsformatie in november 2012 gold als de mooiste trekken van de nieuwe coalitie, wordt na het eerste parlementaire seizoen van het kabinet-Rutte II gezien als zijn belangrijkste kwalen. Dat moet op zijn minst als een merkwaardige observatie worden beschouwd.

In november 2012 werd de coalitie van VVD en Partij van de Arbeid door praktisch iedereen beschouwd als de meest voor de hand liggende - om niet te zeggen enig - mogelijke combinatie. Het werd niettemin als een prestatie gezien dat de twee klassieke tegenpolen in de Nederlandse politiek erin waren geslaagd een regeerakkoord tot stand te brengen en een coalitie die houdbaarheid voor geruime tijd beloofde.

Kunt u deze nieuwsbrief niet goed lezen? Bekijk dan de online versie.