'Constitutioneel voorbeeldig'

Van den Braak: Beatrix gaf inhoud aan koningschap

Als koningin was Beatrix een constitutioneel voorbeeldige vorstin, wellicht zelfs de koningin die het meest binnen het niet altijd even nauwkeurig afgebakende domein van de monarchie werkte.

'Voor koningin Beatrix geldt, voor meer dan voor welke Oranje-vorst voor haar, dat zij strikt heeft geopereerd binnen de constitutionele verhoudingen', schrijft Bert van den Braak, onderzoeker bij het Parlementair Documentatiecentrum in Den Haag - als hij de balans van Beatrix' koningschap opmaakt. In vergelijking met haar moeder en grootmoeder, Juliana en Wilhelmina, waren er - voor zo ver bekend - vanaf 1980 minder constitutionele conflicten.

Van den Braak: 'Grote verdienste van koningin Beatrix is dat zij opnieuw betekenisvolle inhoud aan het instituut Koningschap heeft weten te geven, waardoor dit instituut nagenoeg onomstreden is gebleven.'

‘Onder den bloten Hemel’

Oorspronkelijk had de inhuldiging van een nieuwe koning plaats ‘onder den bloten Hemel’. Maar die bepaling is in 1840 uit de Grondwet geschrapt. Als nieuwe plek werd de Nieuwe Kerk in Amsterdam aangewezen.

Het zou zo in de krant van 30 april 2013 kunnen. Deze tekening, gemaakt door Opland, stond in de Volkskrant van 30 april 1980, de dag waarop koningin Juliana afstand deed van de troon om plaats te maken voor haar dochter Beatrix. Weer valt het doek...

'De magt des konings' (1)

Er zijn koningen en koningen. De ene koning is de andere niet, zo blijkt uit onderzoek van het Parlementair Documentatiecentrum. Ook binnen Europa zijn er soms aanzienlijke verschillen tussen constitutionele monarchieën. Een vergelijking over de ‘magt des konings’, zoals het in de oude Nederlandse Grondwet heette.

'De magt des konings' (2)

Hoe groot is de invloed van de koning in Nederland eigenlijk? Het Parlementair Documentatiecentrum heeft zowel de ceremoniële als de staatkundige taken van het staatshoofd op een rijtje gezet. 'Macht heeft de Koning niet.'

'Geheim van Soestdijk'

‘Ik mag het zelfs mijn vrouw niet vertellen.’  Oud-premier Van Agt verhaalde een paar jaar geleden hoe de aanloop naar de troonwisseling in 1980 ging. Als minister-president was hij een paar weken voor de aankondiging - ook via de tv - door koningin Juliana op de hoogte gebracht, zo diept het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis uit de biografie van Van Agt op. Hij zweeg, de RVD wist heel lang van niets.

Oranje en Rood

‘Het is speling van de geschiedenis dat uitgerekend minister-presidenten uit een principieel republikeinse partij tot drie keer toe de monarchie hebben gered.’ Analyse van Documentatiecentrum voor Nederlandse Politieke Partijen over de bijzondere verhouding tussen Oranje en Rood.

Kunt u deze nieuwsbrief niet goed lezen? Bekijk dan de online versie.