'Partijen zijn zoekende'

Praktisch alle politieke partijen zijn zoekende.
In de opmaat naar de verkiezingscampagne van 2012 maakt 'partijenkenner' Gerrit Voerman een tussenbalans op: 'Stuk voor stuk hebben partijen er grote moeite mee een voor de kiezer overtuigend antwoord te geven op de crisis der zekerheden.'

Van PVV tot SP zitten alle partijen met een paar lastig te ontwarren knopen. 'Zowel ter linker - als ter rechterzijde is men allesbehalve zeker van z'n zaak', analyseert Voerman, directeur van het Documentatiecentrum Politieke Partijen in Groningen.

Dat kiezers 'een en al beweeglijkheid' vertonen, is niet alleen het gevolg van de ontzuiling. 'Het traditionele partijvertrouwen wordt sinds enkele jaren nog eens extra op de proef gesteld door de financiële crisis, sinds een paar jaar uitgemond in de Eurocrisis. Wie heeft er een antwoord op, een antwoord dat de kiezers overtuigt?'

Wat Voerman opvalt is de 'ogenschijnlijke onverstoorbaarheid' waarmee partijen de crisis ondergaan. 'Het lijkt wel alsof ze het zich laten overkomen.'

Foto: Beeldbank Nationaal Archief

Wat hebben de verkiezingscampagnes van 1952 en 2012 gemeen?
Zestig jaar geleden - toen Nederland letterlijk ter stembus ging om te stemmen voor de Tweede Kamer - ging het ook over Europa. Toen was bijna heel Nederland voor, nu is een groot deel veel sceptischer over de Europese samenwerking.

Maar in die zestig jaar is er veel veranderd. In 1952 was Nederland, herstellende van de Tweede Wereldoorlog, volop bezig met de wederopbouw, de politieke verdeeldheid was te overzien, KVP en PvdA vormden de kern van brede basis-kabinetten en grote thema's waren er niet. Vergelijk dat eens met 2012 - met behulp van het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis (CPG) uit Nijmegen.

Een districtenstelsel of toch maar liever de evenredige vertegenwoordiging?

Jan Hoekema (D66, burgemeester van Wassenaar) kruist de degens met Menno van Bruyne (voorlichter van de SGP in de Tweede Kamer).

Paul Lucardie

Verkiezingen zijn in de mode. Met uw laptop of mobieltje kunt u bijna dagelijks aan een verkiezing deelnemen en de meest sexy vegetariër, het spannendste boek van het jaar of de tophit van de eeuw kiezen. Tweede-Kamerverkiezingen worden steeds vaker gehouden: vroeger eens in de vier jaar, maar sinds 2002 gemiddeld elke twee jaar. Geen wonder dat politieke partijen meedoen met de mode en steeds meer interne verkiezingen organiseren. Partijvoorzitters en lijsttrekkers worden niet meer door de partijtop voorgedragen en door het partijcongres met applaus bevestigd- 'met algemene stemmen gekozen'- maar via internet of telefoon of per post door de leden geselecteerd.

GroenLinks begon daarmee al in 1994, maar toen de partij vervolgens met het gekozen duo Ina Brouwer en Mohamed Rabbae bij de Kamerverkiezingen een zetel verlies moest incasseren schafte ze de interne verkiezingen meteen weer af. In 2005 kwam ze hierop terug, toen inmiddels de PvdA en de VVD al lijsttrekkersverkiezingen hadden georganiseerd. In 2012 zijn de lijstaanvoerders van CDA, GroenLinks en PvdA door hun leden gekozen, bij D66 en VVD had dat ook gekund maar hebben zich geen tegenkandidaten voor Pechtold en Rutte gemeld; de overige lijsttrekkers zijn nog door partijtop of partijcongres aangewezen.

Kunt u deze nieuwsbrief niet goed lezen? Bekijk dan de online versie.