Meer dan een schuldencrisis

De Eurocrisis snijdt er dieper in dan alle voorgaande crises die de Europese Unie geteisterd hebben. Wat begon als een schuldencrisis is uitgegroeid tot een politieke crisis.

'De Eurocrisis creëert een nieuwe werkelijkheid', analyseert Arco Timmermans, onderzoeksdirecteur van het Montesquieu Instituut. 'Europa is steeds meer in de greep van politisering, populisme en polarisatie gekomen. Dat maakt het veel lastiger om er eensgezind weer uit te komen.'

Europa moet het hebben van crises, wordt vaak gezegd. Dat gold jarenlang als benzine voor een haperende motor.

Ook Nicolas Cramer, coördinerend projectleider van het Parlementair Documentatiecentrum, noemt de Eurocrisis zwaar. Door de overvloed aan informatie, vaak verwarrend, soms tegenstrijdig, ('steeds dikker wordende mist') wordt het moeilijker om knopen door te hakken - en er draagvlak voor te vinden. Die 'info-besitas' speelt volgens hem Europa parten.

Gaat 'Europa' verder met uiteenlopende snelheden? Mondt de Eurocrisis uit in het uiteenvallen van de Europese Unie? Is het Britse veto op de zoveelste crisistop in Brussel het begin van het einde van een droom?

De politieke tekenaar van The Independent, Schrank, wist het wel. Jan Werts, correspondent van het Montesquieu Instituut in Brussel, analyseert de gang van zaken in Europa zorgvuldig. En Sjerp van der Vaart, directeur van het voorlichtingsbureau van het Europese Parlement, is optimistischer: 'Er gaat ook veel goed in Europa'.

Een lid van het Europees Parlement moet ook lid van het nationale parlement zijn. Dus een Nederlandse Europarlementariër is ook lid van de Tweede of Eerste Kamer.

Bert van den Braak versus Jan Willem Sap

In vrijwel heel Europa is er onder kiezers en partijen een tendens tot politisering, een groeiende vraag naar sterke overtuigingen. Wat is het antwoord van Europa: depolitisering. Politiek geprofileerde leiders als Papandreou en Berlusconi worden vervangen door bankdirecteuren. Het politieke gezag in de Unie wordt uitgeoefend door een groep technocraten, aangevuurd door de Franse president en de Duitse Bondskanselier, maar zij bestaat verder uit niet-gekozen figuren uit ECB, Europese Commissie en IMF.

De tendens onder kiezers en partijen in Europa is er een naar nationalisering en regionalisering, het meest radicaal te zien in het Verenigd Koninkrijk, maar evenzeer elders waar te nemen. Wat is het antwoord van Europa: steeds sterker europeanisering, liefst door verdragswijziging die nationale autoriteit beperkt en die van de EU uitbreidt en verdiept.

De tendens onder kiezers en partijen is er een tot polarisatie en confrontatie. Wat is het door Europa opgedragen antwoord: verbreding van de basis waarop in het parlement besluiten worden genomen of aanvaard. In de Bondsrepubliek blijkt de oppositie nodig om de basis onder het kabinet voldoende stevig te houden. In weerwil van alle conflicten is er nu, na 451 dagen formatie, een brede coalitie van het midden in België. Ook in Nederland heeft het kabinet-Rutte de oppositie heel wat vaker nodig dan bij de formatie in 2010 gedacht.

De Europese Commissie als voor de hand liggende instelling om Eurobonds uit te geven? Oud-Europarlementariër Harry Notenboom denkt mee.

Nederland is niet zo gastvrij voor immigranten en asielzoekers als wel wordt verondersteld. Collegereeks van Montesquieu Instituut corrigeert beelden.

Parlementaire geschiedschrijvers gaan Europees. Bericht van het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis.

Europese Raad heeft het niet alleen druk met de Eurocrisis, laat onderzoek van het Montesquieu Instituut zien.

Sterkere Europese vertegenwoordiging van burgerbelangen als antwoord op de crisis. Een college van professor Daniël Mugge.