'In het diepe...'

Een minister-president krijgt in zijn eerste jaar vaak te maken met nieuwe, grote en soms zelfs onverwachte problemen en andere tegenvallers. Uit een onderzoek van het Parlementair Documentatiecentrum blijkt dat premier Rutte niet de eerste is die kort na de start van zijn kabinet 'overvallen' wordt met een lastige kwestie: de Eurocrisis. Het blijkt vaker voorgekomen te zijn, zo laat Bert van den Braak op parlement.com zien.

Premier Den Uyl kreeg binnen een jaar te maken met de oliecrisis (1973), zijn verre voorganger Drees werd geconfronteerd met de Indonesische kwestie (1948) en premier De Quay liep binnen de kortste keren tegen 'Nieuw-Guinea' aan (1960). Premiers als Marijnen en Cals kregen problemen met het koningshuis (Irene, Beatrix & Claus). Het kabinet-Biesheuvel bezweek al in het eerste jaar, net als Balkenende I, de kabinetten-Van Agt tuimelden van het ene in het andere conflict en als premier had Lubbers de handen vol aan de sanering van de overheidsfinanciën.

'De wijze waarop 'jonge' premiers die problemen aanpakten, verschilde sterk', analyseert Van den Braak. 'Tamelijk nieuwelingen als De Quay en Balkenende waren aanvankelijk nog wat onwennig.' Hoewel Rutte al redelijk wat Haagse ervaring had, heeft hij ook te maken met een andere, onbekende risicofactor: de PVV.

Bij de Britse Economist druipt de scepsis over de Brusselse afspraken er van af.

Scheepsrecht? Voor de derde keer in een jaar hebben de Europese regeringsleiders een 'alomvattend pakket' voor de redding van de Euro afgekondigd. Zal het deze keer wel genoeg zijn?
In Brussel maakt Jan Werts, correspondent van het Montesquieu Instituut, een balans op. Het is een tussenbalans met veel vraagtekens: 'Er is een grote stap voorwaarts gezet in het stappenplan om de eurocrisis op te lossen, maar het moet nog op veel punten nader worden ingevoerd. Of het duurzaam is?'

Zijn nog dieper ingrijpende maatregelen nodig? Structurele aanpassingen van de Europese constitutie? Kan Europa zich redden zonder bestuurlijke hervormingen? Is de aanstelling van een speciale eurocommissaris voor de budgettaire discipline een overtuigende aanzet in die richting?
Vanuit Maastricht plaatst Luc Verhey, directeur van MI Maastricht, enkele kanttekeningen bij dit plan, afkomstig uit de koker van de Nederlandse regering. Zal het over een paar jaar inderdaad ‘een nieuwe historische stap in het Europese integratiedebat’ blijken?

'De vice-president van de Raad van State hoort niet uit een zittend kabinet benoemd te worden.'

Bert van den Braak, verbonden aan het Montesquieu Instituut Den Haag vs Wim Voermans, hoogleraar staatsrecht Universiteit Leiden.

Is de Europese Unie in tijden van crisis veroordeeld tot onmacht? Wie het optreden van de lidstaten ziet tijdens de huidige schuldencrisis, moet welhaast wel tot een bevestigend antwoord komen. Waar deze crisis de Unie tot in haar fundamenten bedreigt – bondskanselier Merkel sprak van een existentiële crisis – strompelen de lidstaten van Eurotop naar Eurotop zonder op enig moment de indruk te wekken geloofwaardig greep te krijgen op de financiële vuurstorm die de Euro bedreigt. 'Too little, too late', is de meest adequate samenvatting van dit optreden. Het vorige week bereikte akkoord zal daarop geen uitzondering zijn. Een optreden bovendien waarmee de EU niet alleen het vertrouwen van de financiële markten heeft verspeeld, maar ook van het IMF, de VS en opkomende machten als China, India en Brazilië.

Die onmacht is eigen aan de EU. De Unie is eigensoortig, een hybride constructie, waarin het ontbreekt aan een gelegitimeerd machtscentrum dat in staat is om ten tijde van crisis snel handelend op te treden. Dat is vanaf den beginne het geval geweest. Natuurlijk, er zijn Europese instellingen als de Europese Commissie en het Hof. Maar dit zijn technocratische instituties, die bedoeld zijn om op functionele en a-politieke wijze het beleid zoals dat toch vooral door de lidstaten wordt uitgestippeld, uit te voeren en juridisch in te kaderen. De Europese Commissie ontbreekt het simpelweg aan de macht en het gezag om in tijden van crisis knopen door te hakken. Dat moet van de lidstaten komen. Maar die zijn alleen in staat tot beslissend optreden als dat besluit in voldoende mate de belangen van alle betrokkenen respecteert: een garantie voor onmacht in tijden van crisis. Inderdaad, ‘too little, too late’.

Hoe het CDA anders tegen de islam is gaan aankijken. Een analyse van de verkiezingsprogramma's, gemaakt door het DNPP in Groningen.

Gezocht: een onderkoning. Per advertentie? Het PDC zocht uit hoe de benoemingen bij de Raad van State zijn 'gemoderniseerd'.

'Jullie zijn te stil.' Een oproep van de Duitse minister Westerwelle aan Nederlandse studenten: ga voor 'Europa'.

Versterkt of verzwakt Europese integratie de consensusdemocratie? Onderzoek naar besluitvorming in de Beneluxlanden door het MI Den Haag.

Het gebruik van nieuwe media is onontbeerkijk voor de politiek. Verslag van een symposium, mede georganiseerd door het Montesquieu Instituut.