'Steeds weer bezuinigen'

Bezuinigen is van alle tijden. De 18 miljard-operatie van het kabinet-Rutte past in een lange reeks bezuinigingsoperaties die kabinetten al sinds mensenheugenis hebben doorgevoerd.

Bert van den Braak, onderzoeker van het Parlementair Documentatiecentrum, heeft op www.parlement.com alle grote bezuinigingsoperaties uit de parlementaire geschiedenis op een rijtje gezet. De crisiskabinetten onder aanvoering van Colijn komen er in voor, net als de ‘bestedingsbeperking’ ten tijde van de ‘oude’ Drees, de één-procentoperatie van het kabinet-Den Uyl, Bestek ’81 van Van Agt/Wiegel en het ‘karwei’ van Lubbers.

In 1844, na de ‘oorlog’ met België, was de toestand van de Nederlandse overheidsfinanciën zo nijpend dat een ‘staatsbankroet’ dreigde. Minister Van Hall kwam met een gedwongen ‘vrijwillige’ lening: als de staatslening niet werd voltekend, zouden de belastingen omhoog moeten. Dat scenario heeft zich, zo beschrijft Van den Braak, na de eerste wereldoorlog en ook na 1945 herhaald.

Er loopt een scheidslijn dwars door Nederland, een lijn van Den Helder naar Zevenaar, een lijn die het land verdeelt tussen wispelturigheid en voorspelbaarheid.

Uit onderzoek naar alle verkiezingen in Nederland tussen 1848 en 2010, gebundeld in ‘Verkiezingen op de kaart’, blijkt dat er minder verandert dan soms op het eerste gezicht lijkt. Ten zuiden van de lijn Den Helder-Zevenaar – in de Randstad, in Brabant en Limburg – maken politieke nieuwkomers steevast de meeste kans, terwijl in het noorden, de Veluwe en het oosten – ten noorden van diezelfde lijn – kiezers traditiegetrouw veel meer honkvast zijn.

'Rechtspopulistische partijen hebben daar dan ook veel meer moeite om voet aan de grond te krijgen dan in het westen of het zuiden', zegt Gerrit Voerman, directeur van het Documentatiecentrum voor Politieke Partijen, één van de samenstellers van de verkiezingatlas. 'Dat zag je bij de LFP, dat zie je bij de PVV.'

Politici en media houden er soms van om schelle, uitvergrootte en spectaculaire beelden uit te venten. Zo is daar het door links (vooral daar) en rechts ontworpen doemscenario van een kabinet-Rutte dat in de Eerste Kamer gegijzeld wordt door de Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP). Nederland terug naar de Middeleeuwen (alsof SGP-ers geen diepe hekel zouden hebben aan die “roomse” era), individuele vrijheden bedreigd, persbreidel in aantocht, ”De Veluwe” in Den Haag. Staphorst rules! Het eens gebenedijde gidsland valt terug in duisternis.

Deze hoempa en schetter vanuit het oppositiekamp hoeft niemand erg serieus te nemen. Doet men daar zelf waarschijnlijk ook niet. Het hoort bij de heftige omgangsvormen van onze dagen. De SGP in kwestie bestaat uit één man – de nestor van de Eerste Kamer, Mr G(errit) Holdijk, die al ruim 7700 dagen in de Kamer zit en ook daarbuiten tal van politieke functies heeft vervuld. Ik was twaalf jaar in de Kamer zijn collega. Een wat vormelijke, gemoedelijke en onmiskenbaar droog-humoristische Geldersman. Een scherpzinnige, erudiete volksvertegenwoordiger met licht archaïsche gewoonten: pijproker, alle stukken met de hand geschreven, wars van sociale media als Twitter, gesteld op het landelijke leven op de familieboerderij. Een onafhankelijke geest, die als het moet zelfs dwars tegen de zusterfractie in de Tweede Kamer ingaat.

De nuttige, soms corrigerende rol van de Eerste Kamer wordt te veel uitgehold. Bezwaren uit Maastricht tegen het ‘initiatief’ van Bert van den Braak (PDC).

Oud-Bosmans-Van Kessel: aan de parlementaire geschiedenis wordt doorgeschreven. CPG Nijmegen zet het ‘handboek’ voort.

De Masterclass 2011 van het Montesquieu Instituut - thema: Europa - is afgerond: diploma’s en prijzen in de zaal van de Eerste Kamer.

Biografen bundelen hun krachten voor een studie naar alle voorzitters van de Europese Commissie sinds 1958. Bericht uit Groningen.

Brusselse verhalen: de dagelijkse praktijk van het Europees Parlement. Een voorproefje uit Nijmegen met voormalig Europarlementariër Nel van Dijk.