|
|
|
Een gewaarschuwd man ...
'Nationalisatie' van provinciale verkiezingen is een rechtstreeks
uitvloeisel van de grondwettelijke 'modernisering' van de Eerste
Kamer in de jaren '80. Er is indertijd voor gewaarschuwd.
Na de Grondwetswijziging van 1983 werd de verkiezing van de Eerste
Kamer direct gekoppeld aan de Statenverkiezingen om die Kamer 'aan
de overzijde van het Binnenhof' meer bij de tijd te brengen. Voor
die tijd werkten provinciale verkiezingsuitslagen veel
gelijkmatiger door.
Voor die 'nationalisatie' is begin jaren '80 gewaarschuwd, zo
blijkt uit een studie van het Parlementair Documentatie Centrum in
Leiden. Iemand als de pas overleden oud-senator Jan Vis (D66)
voorzag dat provinciale verkiezingen een nationaler karakter zou
krijgen.
'De verkiezingen voor provinciale staten (..) kunnen hun karakter van
betrekkelijk vrijblijvende opiniepeilingen omtrent de regerende
coalitie gaan verliezen', zei Vis in december 1980 in de Eerste
Kamer bij de behandeling van de Grondwetswijziging. 'Electoraal
verlies of winst wordt direct doorgegeven (..). De Eerste Kamer
krijgt een krachtiger legitimatie en zal in het denken van politieke
partijen een belangrijker plaats gaan innemen. (..) Nog een mogelijk
gevolg: bij provinciale verkiezingen zal naar ik vrees minder
aandacht worden besteed aan provinciale kwesties en meer aan
nationale kwesties.'
Uiteindelijk stemden tien senatoren tegen de desbetreffende
aanpassing van de Grondwet: zeven PvdA'ers en drie CDA'ers.
|
|
Genationaliseerd ...
Foto van de maand
Letterlijk midden in de Eerste Kamer worden de verkiezingen voor
provinciale staten uitgevochten. Bijna twee weken geleden startte
de provinciale verkiezingscampagne met een televisiedebat tussen
de 'lijsttrekkers' voor de Eerste Kamer in de oude, statige
vergaderzaal aan het Binnenhof.
Zelden is een provinciale verkiezingscampagne zo genationaliseerd.
Zelden is de vraag hoe het in provincies verder moet teruggebracht
tot de vraag of de coalitie rondom het kabinet Rutte een meerderheid
in de Eerste Kamer gaat halen.
Dat was ook een van de thema's van het debat dat het Montesquieu Instituut
dinsdagmiddag 1 maart organiseerde in het Internationale perscentrum
Nieuwspoort in Den Haag.
|
| |
Partners in beeld
|
Europeanisering constitutionele ordening
De 'Europeanisering' van de constititionele ordening verloopt in
Nederland veel geruislozer dan in Duitsland, zo bleek tijdens een
conferentie in Maastricht.
|
|
Europese Raad en de kredietcrisis
De Europese Raad reageert hortend en stotend op zich aandienende
problemen, blijkt uit onderzoek van het MI naar de kredietcrisis.
|
|
lees verder >
|
|
lees verder >
|
CDA-kiezers dichter bij VVD dan bij PvdA
CDA-kiezers zijn eigenlijk altijd meer op de VVD dan op de PvdA
gericht, zo blijkt uit Gronings onderzoek.
|
|
Europarlementariërs ondervraagd
Nederlandse Europarlementariërs worden aan de tand gevoeld
door het Nijmeegse CPG.
|
|
lees verder >
|
|
lees verder >
|
|
Vier jaar is vier jaar
Column
Bert van den Braak
Sinds 1888 is een vierjarige kabinetsperiode regel. Vanaf dat
jaar wordt normaalgesproken iedere vier jaar de Tweede Kamer
gekozen, waarna een nieuw kabinet optreedt. Er zijn landen met
een vijfjarige kabinetsperiode en in sommige landen mag het
kabinet bepalen wanneer de verkiezingen worden gehouden. Korter
dan vier jaar komt nergens voor.
De gedachte dat een kabinet een zekere tijd moet hebben om
zijn beleid te voeren, is daarbij een belangrijke overweging.
Daarnaast moeten kiezers van tijd tot tijd kunnen oordelen
over kabinetsbeleid door een nieuwe Tweede Kamer te kiezen.
Alleen als er een conflict ontstaat tussen (Tweede) Kamer en
kabinet ligt vervroeging van de verkiezingen voor de hand.
Sinds 1972 is het echter een ongeschreven regel dat er geen
coalitiewisseling plaatsvindt, zonder dat de kiezers zich
daarover eerst hebben uitgesproken.
|
|
En verder
Nieuws
De Nederlandse Eerste Kamer is machtiger dan vergelijkbare
senaten in andere Europese landen.
Kabinetsformatie: verschuivende regels voor een verruwd spel.
Grotere politieke samenwerking binnen 'Europa' is niet
strikt nodig om een herhaling van een crisis als die rond
de euro te voorkomen.
Tweede Kamer en kabinet lezen meer in artikel 100 van de
Grondwet dan er staat.
Hoe kunnen provincie en gemeenten inspringen op Europese
kansen?
|
|
|
|
Meldt u aan voor deze nieuwsbrief
Colofon
De Hofvijver is een uitgave van het Montesquieu Instituut en
zijn partners.
Agenda
7 maart, Den Haag
Discussie met Hans Engels en Eimert van Middelkoop: de rol
van de Eerste Kamer en het kabinet Rutte.
16 maart, Den Haag
MI-lezing 'The Common Security and Defence Policy' door Arnout
Molenaar, adviseur voor het ministerie van Defensie.
Cartoon
"Christelijk briesje uit de provincie", F. Behrendt in Het
Parool, 30 maart 1978. Het kabinet-Van Agt I (CDA-VVD) kon
na de Statenverkiezingen op 29 maart 1978 geruster zijn over
zijn voortbestaan.
“
Consternatie; zeer moeilijke situatie! - Ik voelde me
innerlijk overgelukkig en dankbaar, dat ik er af ben, God
zij geloofd en gedankt.
Jan de Quay in zijn dagboek over de avond van de val van
zijn kabinet, 22 december 1960.
Uw mening
De nationalisatie van de Statenverkiezingen is goeddeels te
wijten aan de provincies zelf: ze zijn veel te onzichtbaar.
Oud-ministers in Eerste Kamer
Ook nu stellen oud-ministers zich kandidaat voor de Eerste
Kamer. Hoe was dat vorige keren?
- 2007 - 2 - 1995 - 7
- 2003 - 1 - 1991 - 4
- 1999 - 9 - 1987 - 2
Van Provincie naar Den Haag
Een enkele keer was de provincie een springplank naar het
Binnenhof.
| - |
Kaland (CDA)
, Zeeland 1966, 1970, 1974
|
| - |
Meis (CPN)
, Groningen, 1970, 1974
|
| - |
De Graaff-Nauta (CDA)
, Friesland ,1982
|
| - |
Van Geel (CDA)
, Noord-Brabant, 1995, 1999
|
| - |
Bleker (CDA)
, Groningen, 1999, 2003, 2007
|
| - |
Gabor (CDA)
, Zuid Holland, 1978.
|
Lokale provinciale partijen
Aantal zetels provinciale partijen in de Staten
- 2007-2011: 2,3% (13 van de 564)
- 2003-2007: 2,5% (19 van de 764)
- 1999-2003: 3,6% (27 van de 760)
- 1995-1999: 2,0% (15 van de 756)
- 1991-1995: 1,7% (13 van de 756)
- 1987-1991: 0,8% (6 van de 748)
- 1982-1987: 0,4% (3 van de 705).
Partners
Meldt u aan voor deze nieuwsbrief
| |
