N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Euro en Merkel winnaar van Eurotop
De Euro lijkt gered te zijn, en bondskanselier Merkel heeft haar zin gekregen. Dat concludeert MI-correspondent Jan Werts in Brussel twee dagen na afloop van de Eurotop die hij ter plekke op de voet heeft gevolgd. ‘Merkel was altijd al een voorstander om de Grieken een deel van hun schulden kwijt te schelden. Dat is ook afgesproken. Daarentegen is het voorstel van de Franse president Sarkozy om van de ECB een ‘reddingsbank’ te maken die de schulden zou kunnen herfinancieren, in de prullenbak verdwenen’, zo illustreert Werts zijn conclusie.
Toch vraagt hij zich af of het pakket maatregelen voldoende zal zijn. ‘De 1.000 miljard euro die in het noodfonds gestort gaat worden lijkt heel wat, maar is eigenlijk alleen voldoende om de bestaande noodlijdende landen Griekenland, Portugal en Ierland te steunen. Mogelijk zijn Italië, en niet te vergeten Spanje, binnenkort besmet. Daar is het noodfonds niet op berekend. Met deze twee landen is nu afgesproken dat zij binnen de overeengekomen tijd hun beloftes op het gebied van bezuiningen en begrotingsdiscipline nakomen. Mocht het ook daar misgaan, dan is 1.000 miljard onvoldoende.’
De afspraken zijn ook slechts een raamwerk dat verder ingevuld moet worden. Zijn China en Brazilië wel bereid euro’s in het noodfonds te storten? Werts verwacht dat dat mogelijk wel zal lukken. China bijvoorbeeld heeft geld. ‘Europa is een belangrijke afzetmarkt voor Chinese producten. Een ‘failliet’ Europa zou ook voor China economisch dramatisch kunnen zijn’, legt hij uit.
Over de banken die bereid zouden zijn 50 procent van de Griekse schulden kwijt te schelden, is Jan Werts vrij duidelijk: ‘Ze moeten wel. De bankensector is nauw bij de onderhandelingen betrokken geweest en had een mandaat. Op een failliet Griekenland zitten zij niet te wachten’.
Overigens was het naast de 17 Eurolanden ‘meeonderhandelen’ van de banken een van de redenen dat we zolang op een akkoord moesten wachten. Bovendien moesten met de banken afspraken gemaakt worden over de herkapitilisering. ‘Vergeet niet dat het om een zeer gecompliceerde materie ging waarbij over vier punten onderhandeld moest worden: de herkapitalisering van de banken, de Griekse schulden, het Europese noodfonds en European Governance,’ somt Jan Werts op. Tenslotte werken ‘intergouvernementele conferenties’ waarbij alle landen aan tafel zitten en het uiterste uit de kan willen halen, ook niet versnellend. ‘Bij communautaire besluiten, besluiten van EU-instellingen zoals de commissie, wordt er al veel meer voorwerk verricht en voor-onderhandeld’, vult hij aan.
Is er nu sprake van de veelbesproken soevereiniteitsverdracht? Jan Werts stelt: ‘In het onlangs aangenomen ‘six pack-akkoord’ zijn al afspraken gemaakt over bezuinigings- en begrotingsdiscipline om een crisis te voorkomen. Daarin is zeker sprake van soevereiniteitsverdracht en dat zal ook wel moeten’. Hij citeert in dat verband bondskanselier Merkel: ‘de Euro staat centraal in het Europese project. Wij willen de EU even sterk maken als de monetaire unie.’ Verder noemt hij ook het fenomeen ‘peer pressure’, het onder druk zetten van besmette landen als Italië en Spanje als zij de adviezen uit Brussel niet volgen.
Commissievoorzitter Barosso heeft verder van zijn bevoegdheid gebruik gemaakt de portefeuille van Olli Rehn op te waarderen tot een soort van ‘supercommissaris’. Werts legt uit: ‘ Je moet dat echter niet zien als een commissariaat à la Neelie Kroes, toen zij nog commissaris voor het mededingingsbeleid was. Zij had de bevoegdheid zelf handelend op te treden door bijvoorbeeld het opleggen van boetes. Zo`n supercommisaris instellen vereist een verdragswijziging. Zover is het nog lang niet, hoewel de Nederlandse regering dat wel zou willen. Wel is Olli Rehn deze week vice-voorzitter van de Europese Commissie geworden.’
De Britse premier Cameron sprak een week geleden over een ‘big bazooka’. De Franse president had het over een alomvattend plan aan, en kondigde samen met bondskanselier Merkel begin oktober aan dat de euro binnen vier weken gered moest zijn. Jan Werts besluit: ‘ Er is een grote stap voorwaarts gezet in het stappenplan om de eurocrisis op te lossen, maar het moet nog op veel punten nader worden ingevoerd. Of het duurzaam is? Ik zet er een groot vraagteken bij.’