Wallonië: klein of groot?

Aalt Willem Heringa is hoogleraar vergelijkend constitutioneel en administratief recht aan de Universiteit Maastricht.

Hoe moeten we nu schrijven over de situatie van vorige week, toen de Canadezen huiswaarts gingen nadat de Walen CETA hadden getorpedeerd?

Moeten we erover schrijven als zijnde een situatie waarin een kleine dappere groep de opmars van handel en globalisering tegenhoudt en pal staat voor de eigen waarden en groot onheil voor de EU weet te voorkomen? Of als een typisch voorbeeld van het overspelen van de eigen hand, niet nu meteen misschien, maar straks als het stof is opgetrokken en de tranen zijn gedroogd, en CETA alsnog doorgaat?

Of als een toonbeeld van de Belgische staat die geen staat meer is maar bestaat uit elkaar bestrijdende onderdelen die alle politiek alleen maar zien in de context van het bestrijden van de tegenstander: Waal tegen Vlaming, en waarin de Vlamingen een koekje van eigen deeg krijgen. Die roepen tenslotte het hardst om een nog verdere federalisering: wel dan krijg je dus dit.

Of als een voorbeeld van EU onmacht: gegijzeld door zelfs een onderdeel binnen een staat, en niet in staat om grote projecten vlot te trekken en drijvend naar de haven te brengen. Of zelfs als het begin van het einde van Europa en de EU als speler op de wereldmarkt. Als de EU al niet eens een verdrag van de grond krijgt met een bevriend land en verwante geesten als Canada, wat dan nog eigenlijk wel?

Of is het een overwinning van de democratie als een klein sub-onderdeel van de EU in staat is via nationale politieke en nationale politieke issues, de EU kan platleggen? Wel, of dat democratie is weet ik niet. Democratieën veronderstellen toch ook dat er soms iets gebeurt en het gijzelen van besluitvorming past daar niet in.

Wereldspeler

Het frustreren van een rol van de EU als wereldspeler is lijkt mij ook niet echt in ieders belang. Bij het toenemen en voortduren van immigratiestromen, onveiligheid aan de grenzen, de groei en impact van grote handelsblokken en grote milieukwesties past niet een onmachtige EU of onmachtige Europese samenwerking. Het is misschien op korte termijn politiek fijn voor de Walen om nu op het wereldtoneel mee te doen, maar het blokkeren van CETA vanwege nationale interne politiek laat weinig gevoel voor verhoudingen zien.

Eerst de frustratie door Oost-Europese landen van de EU vluchtelingen oplossing, toen de Brexit, en nu de Walen die CETA onderuit halen. Een Pyrrusoverwinning voor de Walen, een klap voor de EU. Laten we hopen dat het uiteenvallen van België niet een voorbeeld is voor de EU. Het is een onzalig idee om te denken dat burgers en staten er iets mee opschieten door staten en de EU te verzwakken. Dan gaat de wereld verder zonder ons, en kunnen we ons spiegelen aan Waalse steden en regio's: arm, hoge werkeloosheid en in zichzelf gekeerd.