Stil lobbyen bij politici en ambtenaren is niet meer voldoende

Oratie 29 september Prof.dr. A. Timmermans - On speaking terms: public affairs en de dialoog tussen wetenschap en praktijk 

Door de druk van sociale media moeten belangenorganisaties voortdurend en hardop investeren in hun relaties met de samenleving en de media. Dat stelt Arco Timmermans, bijzonder hoogleraar Public Affairs. Oratie 29 september. 

Lobbystrategieën schaliegas

Belangenbehartiging bij gevoelige onderwerpen vereist nieuwe strategieën, meent Timmermans. Tegenstanders mobiliseren zich razendsnel via sociale media en zakelijke onderwerpen groeien gemakkelijk uit tot emotionele kwesties. Dit gebeurde bijvoorbeeld in de discussie rond schaliegas in Nederland. Timmermans: ‘Voorstanders zoals energiebedrijven voerden een grotendeels stille lobby met politici, waar nauwelijks nieuws uitkwam. Daar tegenover stond de op de buitenwereld gerichte strategieën van tegenstanders. Bij zo’n confrontatie is de stille, naar binnen gerichte lobby al gauw te laat. Ze verliezen de grip op de beeldvorming.’ Door alle ontstane commotie besloot minister Kamp van Economische Zaken de beslissing over proefboringen uit te stellen.

Afremmen of aanjagen van aandacht

In de belangenbehartiging draait het niet meer alleen om de inhoud, maar steeds meer om de ‘politiek van de aandacht’, aldus Timmermans.  ‘Het afremmen of juist aanjagen van de aandacht voor het onderwerp is waar de strijd om gaat.  Organisaties zijn steeds minder in staat alleen de regie over het spel te voeren. Ze moeten samenwerken om toegang tot besluitvormers te krijgen en het draagvlak te verbreden. ‘Zo zien we tegenwoordig ngo’s en burgergroeperingen aan de onderhandelingstafel om zaken te doen, terwijl bedrijven optreden als maatschappelijke 

pleitbezorgers omdat het publiek kritischer naar hun reputatie kijkt.’

Eerste hoogleraar public affairs

Timmermans is de eerste hoogleraar die speciaal benoemd is om onderzoek te doen naar de rol en betekenis van belangenbehartiging in Nederland. ‘Pubic affairs wordt belangrijker, maar ook moeilijker om het goed te doen. De aandacht voor onderwerpen is grillig en de toon verandert voortdurend. Dat zorgt voor verrassingseffecten die organisaties al snel in een lastig parket kunnen brengen.’ 

Onverwachte bondgenoten

Een van die verrassingseffecten zijn de  onverwachte bondgenoten die ontstaan, die bij andere kwesties weer tegenover elkaar staan. Timmermans: ‘Dat zagen we ook bij de discussie over schaliegas. Er vormde zich een bonte coalitie van tegenstanders: bierbrouwers, waterbedrijven, ngo’s zoals Milieudefensie en Greenpeace, wethouders en burgers. Bij dit soort issues komt er een rijdende trein op gang  waar steeds meer partijen opspringen en zich met de zaak bemoeien.’

Als bijzonder hoogleraar public affairs doet Timmermans onderzoek naar deze trends in belangenbehartiging en legt hij de mechanismen erachter bloot om lessen te trekken voor de praktijk.